գաղտնի
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [ɡɑʁtˈni]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ գաղտնի
վանկեր՝ գաղտ•նի
Ածական
- ծածուկ մնացող՝ պահվող, թաքցվող, ծածուկ թաքուն, չհրապարակվող ◆ Համբուրվեցին, հովերի պես, գաղտնի սիրո շղարշով, բայց պսակեց բախտը մռայլ՝ նրանց սերը լոկ փշով։ Հովհաննես Շիրազ
- չերևացող, չնկատվող ◆ Գաղտնի դուռ՝ անցք։
- ծպտված, ինքնությունը՝ բուն զբաղմունքը և այլն թաքցրած ◆ Գաղտնի գործակալ։
- (մսնգ․) արտաքուստ չարտահայտվող, արտաքին դրսևորում չունեցող ◆ Գաղտնի ջերմություն։
Մակբայ
- ծածուկ կերպով, գաղտնաբար ◆ (Վասակը) հատկապես հրահանգում էր գործել խիստ գաղտնի և շատ զգույշ։ Դերենիկ Դեմիրճյան
Գոյական
- գաղտնիք ◆ Ձգտեցի պարզել Քո աստվածային Անհասանելի, անմեկին գաղտնին։ Հովհաննես Թումանյան
Հոմանիշներ
խմբագրել- թաքուն, ծածուկ, գաղտուկ, գաղտնածածուկ, գաղտագողի, գողունի
- թաքթաքուր, գողտուկ, գողտուց, անհրապարակելի, գաղտիկ, գաղտլիկ, գաղտ (հնց․) (հզվդ․)
- տակնըհան, տակնըհանց, տափիկ-մափիկ (բրբ․)
- գաղտնաբար
- դռնփակ, փակ, գոց (արևմտհ․)
- անդրկուլիսային, կուլիսների հետև, կուլիսների հետևում
- ընդհատակյա, անլեգալ
- մութ
Արտահայտություններ
խմբագրել- գաղտնի աշխատող՝ աշխատակից – հետախուզության և հակահետախուզության աշխատող, գործակալ
- գաղտնի հետախուզություն – ուրիշ տերությունների տնտեսական ու քաղաքական կյանքի, զինված ուժերի, արտաքին հարաբերությունների և այլնի մասին տեղեկություններ ձեռք բերելու գործով զբաղվող կազմակերպություն, գաղտնի հետախուզություն
- գաղտնի ոստիկան – գաղտնի ոստիկանության աշխատող, ծպտյալ ոստիկան ◆ Գաղտնի ոստիկանը… աչքի տակով հետևում էր ուսանողին։ (Արազի)
- գաղտնի ոստիկանություն – հետախուզության և հակահետախուզության մարմնի անվանումը մի շարք երկրներում ◆ Ազադին չէր ցանկանա նրանց տուն գնալ գաղտնի ոստիկանության լրտեսի ուղեկցությամբ։ (Գարեգին Սևունց)
- ոստիկանության գաղտնի բաժին – ոստիկանության այն բաժինը, որը զբաղվում է գոյություն ունեցող քաղաքական կարգի պահպանումով ◆ Գաղտնի բաժնի պետը ետ է դառնում, կանգնում խմբված բանտարկյալների դիմաց ու մռնչում արյունոտ աչքերը չռելով։ (Արազի)
- գաղտնի քվեարկություն – ընտրությունների համար առաջադրված թեկնածուների քվեարկության ձև, որի ժամանակ ապահովվում է ընտրողի վերաբերմունքի (դեմ կամ թեր քվեարկելու) գաղտնիությունը
- գաղտնի պահել ― թաքցնել, չհրապարակել, չհայտնել ◆ [Նա] պարտավոր էր գաղտնի պահել իմ պաշտոնն ինչպես ամենքից առհասարակ, նույնպես և ձեզանից։ (Նար-Դոս)
- գաղտնի պահվել ― թաքցվել, չհրապարակվել ◆ Կան բաներ, որոնք խիստ գաղտնի պիտի պահվեն, և եթե ասվում են մեկին, կնշանակի ամենքին են ասվում։ (Նար-Դոս)
Թարգմանություններ
խմբագրել| ծածուկ, ոչ բացահայտ | |
| |
| գաղտնի կերպով | |
Աղբյուրներ
խմբագրել- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։