Վիքիբառարան

էշ

Հայերեն

Ստուգաբանություն

խմբագրել

Բնիկ հայկական բառ, որը ծագում է հնդեվրոպական *ekw'o - «ձի» բառից։ Հայերենում kw-ն դարձել է շ, ինչպես՝ *k'wōn>շուն, իսկ e-ն դարձել է է հաջորդող շ-ի պատճառով։ Հմմտ. հին հնդկերեն asva, ավեստերեն aspa, հին պարսկերեն asa, հունարեն ιππος (< *eikuo-s), լատիներեն equus, գոթերեն aihwa «ձի»։

Գոյական


 
էշ

Դասական ուղղագրութեամբ՝


Արտասանություն

խմբագրել

վանկեր՝ էշ 

  1. միասմբակավորների կարգին պատկանող կենդանի, որ ընտելացված է և ծառայում է որպես բեռնակիր (նաև հեծանելի), ավանակ
  2. անվավոր պատերազմական մեքենա, քարեր նետելու և պարիսպներ քանդելու համար (պատմ․) (փխբ․)
  3. նույնն է՝ դրակ
  4. գութանի երկար, հաստ ու ծուռ գերանը, որի տակ առջևի կողմից ամրացված է խոփը
  5. խաղողի վեգի հարթ ու լայն կողմը (ժղ․)
  6. թիակի ոսկորը (գվռ.)
  7. խնձորի, տանձի միջուկը, որտեղ կորիզներն են գտնվում (գվռ.)
  8. ընկույզի երկու կեսը իրարից բաժանող փայտեղեն բարակ շերտը
  9. ապուշ, բթամիտ, անհասկացող մարդ (փխբ․)
  10. լարավոր երաժշտական գործիքի լարերի հենարան

Հոմանիշներ

խմբագրել
  1. ավանակ, երկարականջ (փխբ․), երկայնականջ, երկարանկանջավոր, երկայնականջավոր, մոխրաթավալ, զռիկ, չոշո, չոշոն (մանկ.), արկադյան սոխակ (միասմբակավորների կարգին, ձիերի ընտանիքին պատկանող բենակիր կենդանի) (փխբ․)
  2. թավ թոխան (վեգի հարթու լայն կողմը) (խսկց․)
  3. դրակ (ջութակի և այլ լարային գործիքների լարերի տակի հենարանը) (երժշտ․)
  4. տե՛ս հիմար
  5. տե՛ս գռեհիկ

Արտահայտություններ

խմբագրել
  1. էշ արածացնող - հիմար, ապուշ
  2. էշ դաղել, խարանել - հացի կարոտ լինել
  3. էշ դառնալ - տե՛ս էշ կտրել
  4. էշ կերել է, էշ մեծացել - ի բնե անբան, բռի, կոպիտ է եղել
  5. էշ կռտել - պարապ, անգործ թափառել
  6. էշ ներկող - խաբեբա
  7. էշն ախոռից կամ ախոռում կզռա
    1. ասածը շատ անհեթեթ բան է
    2. շատ պարզ ու հասկանալի բան է
  8. էշն իր ախոռին է զռռում - ամեն մարդ իր շահն է փնտրում
  9. էշը որ ընկնի, ատամը կկոտրի - ասվում է շատ քարքարոտ տեղի մասին
  10. էշը կորցնել, փալանի հետևից ման գալ - կարևորը կորցնելուց հետո չնչին բանի մասին հոգալ, մտածել
  11. էշը տանիքից ցած (ներքև) բերել, գցել - սխալն ուղղել
  12. էշն ուտել, պոչի վրա (կամ պոչումը) կանգնել - գործի զգալի մասն արած լինելուց հետո մի աննշան պատճառով կիսատ թողնել, անելուց հրաժարվել
  13. էշը ցեխից հանել
    1. մի կերպ գլուխը պահել, յոլա գնալ
    2. ստեղծված մի դժվարություն հարթել, ստեղծված դժվարությունից դուրս գալու ելք գտնել
  14. էշը տանիք քաշ տալ, բարձրացնել
    1. սխալ գործել
  15. իր էշը քշել - համառել, կամակորություն անել, իր ասածի վրա պնդել
  16. էշի ականջում քնած
    1. ապուշ, տխմար
    2. առօրյա անցուդարձից կտրված, անտեղյակ
  17. էշի գին - քիչ, չնչին գումար
  18. էշի գլուխ, էշի կտոր, էշի մեկ(ը) - հիմար, անմիտ, տխմար
  19. էշի զատկին - երբեք
  20. էշի կոտոշ լինել - անհետանալ
  21. էշի հարսանիք - աղմկալից, խառնաշփոթ, հավաքույթ
  22. էշի հրեշտակ - անբան, միամիտ
  23. էշին չու, չոշ ասել
    1. դիտողություն անել, մեկի արածի համար դիտողություն, նկատողություն անել
    2. խանգարել, նեղացնել
  24. էշի տեղ դնել - հիմար, անհասկացող համարել
  25. էշ խարանել - սովածանալ
  26. էշը էլ այն (էն) էշն է, միայն փալանն է փոխել - անուղղելի
  27. էշը խելքին քացի տալ - սխալվել
  28. էշը խլած մուղդումի - անօգնական
  29. էշը մի անգամ գեխում կմնա - խրատվել
  30. էշը քերթել, պոչից խրտնել - խռովել, հրաժարվել
  31. էշն ինչ գիտի նուշն ինչ է - հիմար
  32. էշի դրախտն ընկնել - հարբել
  33. էշի դրախտն ուղարկել - սպանել
  34. էշի մարտիրոսություն, էշի նահատակ - նահատակ
  35. էշի նահատակ դառնալ - զոհվել
  36. էշին չու, չոշ ասել չի լինի - նեղացկոտ
  37. էշին քեռի ասել - հարբել
  38. էշի կաթնուկ - իշակաթնուկ
  39. էշ նստելը մի ամոթ է, իջնելը՝ երկու ամոթ
  40. էշը կորցնողը պարան չի հարցնի
  41. երկու իշի գարի չի կարող ջոկել
  42. էն վաղ էր, որ էշը կաղ էր
  43. կաղ իշով քարավան մտնել
  44. ձիուց իջնել, իշին նստել
  45. մեծ էշը ախոռում է թողել

Աղբյուրներ

խմբագրել
Ստացված է «https://hy.wiktionary.org/w/index.php?title=էշ&oldid=1774095» էջից