թանկ
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [tʰɑŋk]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ թանկ
վանկեր՝ թանկ
Ստուգաբանություն խմբագրել
Փոխառություն իրանական աղբյուրից. հմմտ. միջին պարսկերեն, պարսկերեն tang:
Ածական
- շատ արժեցող, բարձր գին ունեցող ◆ Հրեան շարունակեց գանգատվել իր դրության վրա, թե հազիվ է կարողանում ծայրը ծայրին կպցնել․ ժամանակը վատ է, ամեն ինչ թանկ է։ (Րաֆֆի)
- թանկարժեք, մեծարժեք, խոշոր արժեք ունեցող ◆ Ես էն սարում… մի թանկ պահուստ ունեմ: Հովհաննես Թումանյան ◆ Տուն շինելը թանկ է։
- շատ ծախս պահանջող, պահանջած ◆ Թանկ գնով գնված ապրանքը միշտ չէ որ որակով բարձր է լինում։
- բարձր (գնի՝ արժեքի մասին) ◆ Թանկ գնով գնված ապրանքը միշտ չէ որ որակով բարձր է լինում։
- (փխբ․) կարևոր, գերադասելի ◆ Կյանքն ուսումից թանկ է։ (Շիրվանզադե) ◆ Թանկ ինչպես կյանք, Եվ առավել թանկ, ինչպես ազատություն, Սիրելի ես, ծուխ ծխանի Տանն իմ հայրենի։ Դերենիկ Դեմիրճյան
- ծանր, դժվարին ◆ Թանկ ինչպես կյանք, և առավել թանկ, ինչպես ազատութուն, Սիրելի ես, ծուխ ծխանի տանն ին հայրենի։ Դերենիկ Դեմիրճյան
- գնահատելի արժեքավոր, լավ, բարձր (փխբ․) ◆ Քեզ թանկ հյուրի նման իմ պալատն ընդունեցի։ Հովհաննես Թումանյան
- (փխբ․) հարազատ, մտերիմ, սիրելի ◆ Այնտեղ, կրակից հեռու ողբում էր այդ մարդուն մի էակ, որ հավասարորեն թանկ էր Դավթի և Միքայելի համար։ (Շիրվանզադե) ◆ Շատ է փախցրել նա իմ մանկական կարոտ աչքերից վառ երազներիս թանկ տեսիլքները հարազատներիս։ Հովհաննես Թումանյան
- (փխբ․) պատվելի, պատվարժան, պատվավոր, հարգելի ◆ Քեզ թանկ հյուրի նման իմ պալատն ընդունեցի։ Հովհաննես Թումանյան ◆ Իշխանը համբերել չկարողացավ, վայրկյանները թանկ էին նրա համար։ (Մուրացան)
- (փխբ․) պետքական, անհրաժեշտ, հարկավոր ◆ Այժմ չպետք է արհամարհես նրան, ով որ փորձանքի ժամանակ թանկ էր քեզ համար։ Հովհաննես Թումանյան ◆ Իշխանը համբերել չկարողացավ, վայրկյանները թանկ էին նրա համար։ (Մուրացան)
- (փխբ․) ծանր նստող, զոհեր՝ զոհաբերություններ պահանջող ◆ Մի՞թե ես անծանոթ էի իմ ազգի պատմության և չգիտեի, թե որպիսի թանկ զոհաբերության գնով ձեռք բերվեցավ Բագրատունի թագավորության գահն ու թագը։ (Մուրացան)
- (փխբ․) արտահայտիչ, ընտիր ◆ Մարգարիտներից թանկ բառերով երգում էր մարտիկների լքված կանանց տվայտանքները։ (Ավետիք Իսահակյան)
Մակբայ
- բարձր գնի, մեծագնի ◆ Ճշմարիտ է, լավ գոհարներ են, բայց թանկ եք գնահատում։ (Րաֆֆի)
Գոյական
- գների բարձրություն, թանկություն ◆ Հարց ու փորձ արեց Ռուսաստանի կողմերից, էժանից ու թանկից: (Ակսել Բակունց)
- (խոհր․) որևէ մթերքի, ուտելիքի համեմատական գինը, արժեքը
Հոմանիշներ խմբագրել
- թանկագին, ծանրագին, մեծագին, սուղ, թանգ, անմատչելի, ավելծախ, մեծածախս, հաճախագին, ծանրագնի թանկնոց, վերնոց, սղնոց, թանկ ու կրակ, կրակի գին, գինը կրակ
- տե՛ս թանկարժեք
- տե՛ս ծանր
- տե՛ս արժեքավոր
- տե՛ս ծանրակշիռ
- տե՛ս պատվարժան
Արտահայտություններ խմբագրել
- թանկ արժել՝ արժենալ
- թանկ գին ունենալ
- շատ դժվարություններ պատճառել, մեծ զոհողություններով ձեռք բերվել
- թանկ ծախել՝ վաճառել - իր ունեցած որևէ արժանիքը՝ շնորհքը հեշտությամբ չցուցադրել, սպասել, որպեսզի շատ խնդրեն ◆ Այդ կինը…ուրախ է լողալու շամպայնի մեջ, միայն կոտրատվում է իրեն թանկ վաճառելու համար։ (Շիրվանզադե) ◆ Նա գիտե միշտ այսպես թանկ ծախել յուր շնորհքը։ (Րաֆֆի)
- թանկ ծախել կյանքը - տե՛ս կյանքը թանկ ծախել
- թանկ նստել - թանկ արժենալ, շատ ծախս պահանջել, անախորժ հետևանքներ ունենալ
- թանկ նստեցել - թանկ արժեցնել անախորժություն, վնաս պատճառել ◆ Հայրը Միքայելի վրա շատ թանկ էր նստում։ (Րաֆֆի) ◆ Այդ պատճառաբանությունը, իհարկե, բավական թանկ նստեց սրան։ (Րաֆֆի)
- թանկ գնված բարին ստակը հետը կբերե Նոր Նախիջևան՝ – նույնն է թանկից էժանը չկա
- թանկ՝ թանգ պահել – մեծ նեղություններով ՝ զոհողություններով պահել՝ մեծացել ◆ Վարթինեն տղին օր ճանփու էր դնում էրթիր Ջուղա, լալիս էր․ ասին «Ջուղա ղրգելը մե լաց չունի, օր դու լալիս ես»,֊ ասավ «տղիս թանգ եմ պահի, էնդուր եմ լալիս»։ ՍԲ
| Բաղադրյալ բառեր | |
| Թարգմանություններ | |
| |
Աղբյուրներ խմբագրել
- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։
- Սերգեյ Ավագյան, Հայերեն-անգլերեն-ռուսերեն խոհարարական բացատրական բառարան, Երևան, «ԴԱԼԼ», 2009 — 240 էջ։