իդեալ

Հայերեն

• ՄՀԱ՝ [idɛˈɑl]

Դասական ուղղագրութեամբ՝

վանկեր՝ ի•դեալ  

Ստուգաբանություն

< идеал < ֆր. idéal < հուն. idea գաղափար, պատկերացում

Գոյական

1. (նորբ․) բարձրագույն նպատակ, որին ձգտում են մարդիկ և որով ղեկավարվում են իրենց գործունեության մեջ ◆ Թող այդ սրբազան հոգսերի լծի տակ ես քեզ առաջնորդեն, ու ոգևորեն այն փայլուն իդեալներ որ փայփլել ես ազատ օրերում։ Հովհաննես Թումանյան ◆ Ընթանան դեպի իդեալը անմահ։ (Ավետիք Իսահակյան)
2. որևէ բանի կատարյալ օրինակ՝ տիպար ◆ Երկհարկանի տներով, մաքուր խճապատ փողոցներով, ջրավազաններով ու պտղատու պարտեզներով զարդարված բնակավայրը նոր գյուղի իմ իդեալն է։
3. մեկի համար որոշ հատկությունների՝ արժանիքների մարմնացումը հանդիսացող անձ ◆ Մանթաշուլը նրա իդեալն էր։ (Շիրվանզադե) ◆ Թովմաս Գլանը… իմ իդեալն էր և հիմա էլ մնում է իմ սիրած հերոսը։ (Հրաչյա Քոչար)
4. իբրև ապագա ամուսին՝ իբրև ամուսնացու ընտրված կամ իբրև այդպիսին ցանկալի անձ ◆ Գիմնազիստը… իր իդեալի սրտում գտել է փոխադարձ սեր։ ◆ Հենց այս համոզմունքն էր գլխավորապես դրդել նրան իր իդեալը որոնելու օտար շրջաններում։ (Շիրվանզադե)
5. (հնց․) գաղափար ◆ Վանական բանաստեղծության իդեալներն ու մոտիվները մեծ չափով յուրացրին աշխարհիկ բանաստեղծները։ Հովհաննես Թումանյան ◆ Լևոնը Հավատարիմ էր գյուղի վերակառուցման իր իդեալներին։ (Նաիրի Զարյան)
6. ◆ Ալ կը հաշմե հոգիս պաշտումն իդեալն։ (Միսաք Մեծարենց) ◆ Իդեալ ստեղծագործությունը իդեալ պայմանների շնորհիվ միայն կյանք կդառնա։ (Վահրամ Փափազյան)
7. (բրգ․) բարոյական գիտակցության հասկացություն, որտեղ մարդկանց ներկայացվող բարոյական պահանջները արտահայտվում են բարոյապես կատարյալ անհատի կերպարի ձևով, այն մարդու մասին պատկերացմամբ, որը մարմնավորում է իր մեջ բոլոր առավել բարձր բարոյական հատկությունները (առաքինությունները)
8. կատարյալ հասարակության կերպարը որտեղ իրենց արտահայտությունն են գտնում որոշակի սոցիալական խմբի ջահերը և ձգտումները, գերագույն արդարության և լավագույն հասարակական կառուցվածքի մասին նրա պատկերացումը
9. (ռազմ․) իսպանական 6․35մմ և 7․65մմ տրամաչափի ինքնաձիգ ատրճանակ

Արտահայտություններ

Բաղադրյալ բառեր
իդեալի

Թարգմանություններ

Թարգմանություն

Աղբյուրներ

• Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
• Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
• Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։

• Խմբագրությամբ Ի․ Ս․ Կոնի, Բարոյագիտական բառարան, Երևան, ««Հայաստան» հրատարակչություն», 1985 — 200 էջ։
• Մ․Մ․ Ռոզենտալի, Փիլիսոփայական բառարան (Հայաստան), Երևան, 1975 — 468 էջ։
• Տրունիկով Բ․, թարգմ․՝ Սերգեյ Ներսիսյան, Հրազենի ռազմագիտական հայերեն բառարան (Իրավունք), Երևան, 2009 — 189 էջ։
• Լ․ Տիմոֆեև, Ն․ Վենգրով, Գրականագիտական տերմինների համառոտ բառարան (Հայպետուսմանհրատ), Երևան, 1957 — 247 էջ։
• Ալինա Մուրադյան, Նորածանոթ բառերի բացատրական բառարան (Իմաստասեր Անանիա Շիրակացի համալսարան), Երևան, 2006 — 60 էջ։