իրարանցում
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [iɾɑɾɑnˈt͡sʰum]
Դասական ուղղագրութեամբ՝
վանկեր՝ իրա•րան•ցում
Ստուգաբանություն
խմբագրելԳոյական
- մարդկանց հապճեպ` արագ այս ու այն կողմ գնալ գալը` շարժվելը, վազվռտուք, խուռներամ շարժում ◆ Բանակները զետեղված էին առանձին խումբերով, և յուրաքանչյուր խումբի մեջ տեսնվում էր շարժում, իրարանցում և աղմուկ: (Րաֆֆի) ◆ Պալատին մեջ իրարնցումը սակայն չեր դադրած և գրեթե բոլոր պալատականները ոտքի վրա էին: Երվանդ Օտյան
- ընդհանուր խուճապ, տագնապահար` խառնաշփոթ վիճակ ◆ Սուգ, վայնասուն, իրարանցում, / Բառաչում են մեծ ու պուճուր, / Իրար գրկած գետը լցվում: Հովհաննես Թումանյան
- հուզում, հուզմունք ◆ Ամենից շատ իրարանցման մեջ Էր կաթողիկոսը: Դերենիկ Դեմիրճյան ◆ Հակառակ խիստ գաղտնապահության մը` գեղացիները իմացավ էին, թե բոլոր այդ իրարնցումը այդ կղզիացած տան վարձակալին համար էր: Երվանդ Օտյան
- եռուզեռ, շարժում, կյանք ◆ Կարծես ես ուզում եմ նիրհել, նիրհել բնության ծոցում, հեռու մարդկային իրարանցումից: (Շիրվանզադե)
- դեպք, եղելություն ◆ Բայց գիտես ինչ իրարանցում է եղել այսօր տիկին Բերնարի կարանոցում. Ելենայի ծնողները գնացել են այնտեղ, պահանջել են իրենց աղջիկը: (Րաֆֆի)
- մեկին դիմավորելու, մեկի տարեդարձը տոնելու կամ մի որևէ տոնակատարություն անելու և այլնի համար եռուն նախապատրաստություն` ցուցադրական հանդես` ճառեր` ընդունելություններ և այլն ◆ Կուզեմ, որ ամեն բան տեղի ունենա առանց իրարանցումի ու աղմուկի: Երվանդ Օտյան
- իրերի` առարկաների խառնակում ◆ Կիրճի մեջ սկսվեց մի աղմկալի իրարանցում և բարձրացավ խուլ դղրյուն: (Րաֆֆի)
- վեճ, կռիվ, գզվռտոց, աղմուկ-աղաղակ, խառնակություն ◆ Կրնայի իրարանցումներ առաջ բերել և խոչընդոտ հադիսանալ իրեն պաշտոնավարության: Երվանդ Օտյան
Հոմանիշներ
խմբագրել- ժխոր, խառնակություն, վայնասուն, ապշոտ, աղմուկ, աղաղակ, աղմուկ-աղաղակ, թոհուբոհ, եռուզեռ, գոռում-գոչյուն, գոռում-գոչում, ղժժոց, ղժղժոց, ղժվժոց, ղժվժյուն, ղռվռոց, վժոց, վժվժոց, վժվյուն, վժժոց, վժլտոց, վժրտոց, իրարանց, իրարանցություն, գառնագոում, բարդակոլոն, դմբրտոց, տնկլոց, ուլուլոց, հրարախառնություն, թոհբոհ, թոհուբոհ, թոհ և բոհ, էշի հարսանիք
- տե՛ս խուճապ
Արտահայտություններ
խմբագրել- իրարանցում գցել
- խուճապ առաջացնել ◆ Մինչև անգամ թշնամու բանակի մեջ իրարանցում գցելու անհաջող փորձեր էլ են անում: (Վահան Տերյան)
- իրար խառնել, կռվեցնել, գժտություն առաջ բերել
- հուզում՝ շփոթություն` խառնաշփոթություն առաջացնել
- իրարանցում ընկնել
- խառնաշփոթություն առաջանալ ◆ Մի առավոտ էլ գյուղում անսովոր իրարանցում ընկավ: (Ակսել Բակունց)
- վեճ՝ կռիվ՝ աղմուկաղաղակ սկսվել
- եռուզեռ սկսվել
| Բաղադրյալ բառեր | |
| Թարգմանություններ | |
Աղբյուրներ
խմբագրել- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։
- Դ․Ս․ Չիլինգարյան, Ե․Լ․ Երզնկյան, Պաշտպանական-անվտանգային տերմինների հայերեն-ռուսերեն-անգլերեն բացատրական բառարան, Գյումրի, «ՀՀ ՊՆ ռազմավարական հետազոտությունների ինստիտուտ», 2015 — 1196 էջ։