լռություն

Հայերեն

• ՄՀԱ՝ [lrutʰˈjun]

Ղպտի, 8-րդ դար, Վարշավայի ազգային թանգարան

Դասական ուղղագրութեամբ՝ լռութիւն

վանկեր՝ լ(ը)•ռու•թյուն 

Ստուգաբանություն

լուռ + -ություն

Գոյական

1. լռելը
2. լուռ լինելը ◆ Թեկլեն այլևս ոչինչ չասաց և մինչև վերջը… լռություն պահպանեց։ (Նար-Դոս) ◆ Սուրբիկ Հանըմ Հուսակտուր լռություն կպահեր։ Տիգրան Կամսարական
3. տեղեկությունների ընդհատում
4. աղմուկի, ձայների բացակայություն, խաղաղություն, անդորրություն, լուռ վիճակ ◆ Ոչ մի ձայն չէր լսվում, ոչ մի շշունջ չէր խռովում ընդհանուր գերեզմանատան լռությունը։ (Րաֆֆի)
5. թշնամական գործողությունների դադար
6. տեղեկությունների ընդհարում, նամակագրական կապի խզում
7. (ոճբ․) արտասանության, խոսքի ընդհատում և թերի թողնելը հուզարտահայտչական նպատակով, երբ լսողը կամ ընթերցողը ինքն է կռահում շարունակությունը

Հոմանիշներ

1. խաղաղություն, անդորրություն, անդորր, անձայնություն, անշշունջություն (աղմուկի՝ ձայնի բացակայություն)
2. անխոսություն, լռակյացություն, լուռումունջություն (լուռ լինելը լռելը)

Արտահայտություններ

1. լռությամբ տանել
   1. չգանգատվել, չտրտնջալ, չբողոքել, չընդդիմանալ։ լռությունը խանգարել՝ խախտել՝ խզել
   2. ձայն՝ աղմուկ հանել, խոսելով՝ երգելով՝ աղմկելով լռությունն ընդհատել
   3. տիրած լռությունը վերջ տալով՝ խոսել
2. լռություն պահպանել
   1. լուռ մնալ, լռել, չպատասխանել
   2. լռությունը չխախտել՝ չխանգարել
   3. չխոսել՝ չասել մի բանի մասին
   4. լուր՝ տեղեկություն չտալ՝ չհաղորդել՝ չգրել
   5. չհրապարակել, չտպագրել, ստեղծագործությամբ՝ աշխատությամբ հանդես գալ
3. լռությամբ տանել
4. լռության մատնել՝ տալ՝ դատապարտել
   1. մեկին այնպիսի վիճակում դնել, որ չխոսի
   2. որևէ բանի մասին չխոսել, անուշադրության մատնել, որևէ հարցի չանդրադառնալ
5. լռության մատնվել
6. լռություն տիրել
   1. լուռ ու խաղաղ լինել, աղմուկ չլինել ◆ Դահլիճում արդեն տիրում էր մի խոր, ջերմին լռություն։ Եղիշե Չարենց ◆ Մի կարճատև լռություն տիրեց, ապա թե խոսեց մի գյուղացի։ Հովհաննես Թումանյան
   2. մարդ կամ այլ կենդանի արարած չլինել, ամայություն լինել
7. լռությունը խախտել՝ խանգարել՝ խզել
   1. նույն է լռությունը խզել ◆ Երկարատև լռությունը խախտելով խոսեց Ավետը։ Սերո Խանզադյան
8. լռություն պատվիրել
   1. զգուշացնել, չխոսել՝ լռել ◆ Բայց լռություն պատվիրեցին իրեն։ Տիգրան Կամսարական
9. լռության կնիք
   1. լուռ մնալու դատապարտություն, հարկադրական լռություն ◆ Հարավի դուստրը՝ խղճուկ արարած, Լռության կնիքն իրեն շրթունքին։ Հովհաննես Թումանյան

Բաղադրյալ բառեր

Թարգմանություններ
անգլերեն՝ silence գերմաներեն՝ Stille, Schweigen դանիերեն՝ stilhed, tavshed թուրքերեն՝ sessizlik, sükut իսպաներեն՝ silencio իտալերեն՝ silenzio հոլանդերեն՝ stilte հունարեն՝ σιωπή, σιγή շվեդերեն՝ tystnad պորտուգալերեն՝ silêncio ռուսերեն՝ тишина (ru) ‎(tišina), молчание (ru) ‎(molčanije) վրացերեն՝ დუმილი ֆրանսերեն՝ silence

Աղբյուրներ

• Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
• Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
• Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։

• Ֆ․Հ․ Խլղաթյան, Ոճաբանական տերմինների բառարան տեղեկատու, Երևան, ««Լույս» հրատարակչություն», 1976 — 111 էջ։
• Լ․ Տիմոֆեև, Ն․ Վենգրով, Գրականագիտական տերմինների համառոտ բառարան (Հայպետուսմանհրատ), Երևան, 1957 — 247 էջ։

Վիքիպեդիայում հոդված կա հետևյալ թեմայով՝ Լռություն: