խոտ

Հայերեն

• ՄՀԱ՝ [χɔt]

Դասական ուղղագրութեամբ՝ խոտ

վանկեր՝ խոտ 

Ստուգաբանություն

Կան հին հնդկական զուգահեռներ, բայց դրանք հայերենի հետ միասին չեն հանգեցվում միասնական հնդեվրոպական ձևերի. հմմտ. k(h)ata, khetam «խոտ» (հնարավոր է համարվում դրավիդյան տելուգու gaddi «խոտ, չոր խոտ»)։ Կովկասյան զուգահեռները ( xotu «խոտ», ուտիերեն xod «ծառ») հազիվ թե լինեն հայերենի աղբյուրը. ընդհակառակն, դրանք կարող են փոխառյալ լինել հայերենից։

1. Խոտ

• խոտ արածող,1․ Անասուն, խոտակեր կենդանի։2 Անբան՝ խեղճ՝ ողորմելի մարդ։
• Խոտ խոռոմ, Պապեն՝ Քաղված՝ հնձած և խուրձերի վերածած խոտը։
• Խոտ հնձվոր, Արարատյան՝ Խոտ քաղող՝ հնձող։ ◆ Երկու օր ա, որ խոտ հնձվոր ունի, նրանք հնձում են, ինքը քամակիցը բարդ ա քցում, որ չորանա (ՊՊ)։

1. 1․ տե՛ս ԽՈԴ։ 2․ Բաղեշ՝ Ծաղկաման, 3․ Բաղեշ՝ Բաղնիքի քարե գուռը։ 4․ՆՋ Օղի քաշելու այն մեծ ամանը, որի միջով խողովակով թորած օղին անցնում է։
2. Սասուն՝ Կոճղ։
3. Սասուն՝ Կարճ։
4. Սեբաստիա՝ Պարսիկ շիայի աղանդին հետևող հավատացյալ (անձ), որը չի հավատում հանդերձյալ կյանքին։

Գոյական

1. չփայտացող միամյա ցողունով բույս ◆ Խոտը կանաչին է տալիս և խոտի մեջ տաքնված մի կակաչ ժպտում է։ Հովհաննես Թումանյան ◆ Խոտ չի բուսնի այլևս այն երկրում, որով անցել է աթիլլի հին ձին։ Եղիշե Չարենց
2. երկրի՝այդպիսի բույսերի կազմած ծածկույթը ◆ :Խոտի դեզի մօտ կանգնած էր Խաչոն։ (Նաիրի Զարյան)
3. հնձած ու չորացրած խոտերը որպես անասնակեր ◆ Պառկել էին խոտի վրա և անուշ զրույց էին անում։
4. խոտեղեն դեղամիջոց◆ Պառավը պիտի խոտերով դարմանի նրան։ Դերենիկ Դեմիրճյան
5. խոտ անել-անասնակեր հնձել ◆ Գնում է սաղերի համար խոտ է անում։ Հովհաննես Թումանյան
6. խոտ ուտել-անգետ լինել, միտքը չգործել, անասունին նմանվել ◆ Այ մարդ, դու հո խոտ չես կերել, այդ ինչ ես արել։
7. խոտով լցնել-(հին Պարսկաստանում գործադրվում էր իբրև պատժի միջոց) մարդուն տիկ հանել և տիկը խոտվ լցնել:Խոտով լցվել կրավ.խոտով լցնել-ի ◆ չես օգնի ևս խոտով կլցնեմ։ Դերենիկ Դեմիրճյան

Հոմանիշներ

1. խոտաբույս, սեզ, դալարիք
2. խար
3. սիզաբույս, սիզախոտ, խոտաբույս, սեզ

Արտահայտություններ

1. խոտ անել - խոտ հնձել
2. խոտով լցնել (պատմ․) - մարդուն տիկ հանել և տիկը խոտով լցնել՝իբրև դեղամիջոց (գործադրվում էր Հին Իրանում)
3. խոտ ուտել-անասունի նման՝ ապուշ՝ անգետ լինել
4. * Խոտ ուտել՝ երկինք ելնել, Խիան՝ Սաստիկ բարկանալ։

• Խոտ ու խշտիկ անել, Նոր Բայազետ՝ Ավելորդ բաներ իրար վրա կուտակել, հավաքել։ ◆ Պառավը խոտ ու խշտիկ էրաց հմեն, թափեց դուս ()։
• Խոտը բերանը չտարած՝ ձեռքը ագիին երկնցնել, Խարբերդ՝ Առանց ջանք թափելու արդյունք հուսալ։
• Խոտը բերանին հայվան, Արարատյան՝ Խեղճ՝ ողորմոլի մարդ։
• Խոտը քոքին կբուսնի, Սեբաստիա՝ Երեխան ծնողներին նման կլինի։
• Խոտ կեռ, Արորի մասին։

Թարգմանություններ

Թարգմանություն

• անգլերեն։ grass (en)
• արաբերեն։ حَشِيش (ar) ար ‎(ḥašīš), عُشْب (ar) ար ‎(ʿušb)
• բիրմաներեն։ မြက် (my) ‎(mrak)
• գայելյան շոտլանդերեն։ feur ար
• գերմաներեն։ Gras (de) չ
• դանիերեն։ græs (da) չ
• թայերեն։ หญ้า (th) ‎(yâa)
• իռլանդերեն։ féar (ga) ար
• լաոսերեն։ ຫຍ້າ (lo) ‎(nyā)
• լեհերեն։ trawa (pl) իգ
• լյուքսեմբուրգերեն։ Gras չ
• կորեերեն։ 풀 (ko) ‎(pul)
• հոլանդերեն։ gras (nl) չ

• հունարեն։ χορτάρι (el) չ ‎(chortári)
• հունգարերեն։ fű (hu)
• ճապոներեն։ 草 (ja) ‎(くさ, kusa)
• մալթայերեն։ ħaxix ար
• մեներեն։ faiyr ար
• շվեդերեն։ gräs (sv) չ
• չինարեն։

  հյուսիսային չինարեն։ 草 (zh) ‎(cǎo)

• ռուսերեն։ трава́ (ru) իգ ‎(travá), се́но (ru) չ ‎(séno)
• վիետնամերեն։ cỏ (vi)
• վրացերեն։ ბალახი ‎(balaxi)
• ֆիններեն։ ruoho (fi), heinä (fi)
• ֆրանսերեն։ herbe (fr) իգ

Աղբյուրներ

• Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
• Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
• Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։