խորթ
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [χɔɾtʰ]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ խորթ
վանկեր՝ խորթ
Ստուգաբանություն
խմբագրելԹերևս բնիկ հնդեվրոպական՝ *khorth-` *(s)ker- «կնճռոտվել, կծկվել, անմշակ կաշի, թեփ, կեղև, չորացած, նիհար, հյուծված» արմատից. հմմտ. ատամնային աճականով՝ հին վերին գերմաներեն scrato «չար ոգի», շվեդերեն skratte «ուրվական», նորվեգերեն screda «թույլ մարդ», միջին ներքին գերմաներեն schrade «բարակ, նիհար, խղճուկ», հին իսլանդերեն skydda «կծկված կաշի», լիտվերեն skràùsti (skraudù) «խորդուբորդանալ»։
- Խորթ,
- ՆՆ 1․ Ճիշտ, ուղիղ։ 2․ Հավատարիմ։
Ածական
խմբագրել- (նորբ․) ոչ արյունակից, ոչ հարազատ (ամուսիններն իրենցից չծնված զավակների, զավակները՝ իրենց ոչ հարազատ հայրերի ու մայրերի, միևնույն ծնողներից չծնված եղբայրներն ու քույրերը միմյանց նկատմամբ) ◆ Հարսանիքի ժամանակ Մոխրոտի խորթ քույրերն էլ են գալիս։ Հովհաննես Թումանյան ◆ Երեխան այլանդակվում է վատ դայակների և խորթ մայրերի ձեռքում։ (Րաֆֆի) ◆ Այս ցանկությունները գուցե խորթ երևան։ (Րաֆֆի)
- (փխբ․) տվյալ միջավայրին՝ կոլեկաիվին չպատկանող, օտար ◆ Նա խորթ էր ընկերների սեղմ շրջանակին։ ◆ Կրճատումի խորթ ձևեր չունի «Ծիածան»-ին հեղինակը։ (Միսաք Մեծարենց) ◆ Իր ձայնը խորթ է հնչում և այնպես ճնշված ու օտարոտի է։ Սերո Խանզադյան ◆ Ողբերգական դերասանին խորթ են ծիծաղաշարժ դերերը։ ◆ Ընտանեկան կյանքը շատ խորթ եկավ Ղազարի համար։ (Ավետիք Իսահակյան) ◆ Մի ժամ առաջ նա իրեն խորթ էր զգում։ (Շիրվանզադե)
- (փխբ․) տվյալ համակարգին չպատկանող, տվյալ երևույթին՝ մտայնությանը անհաղորդ, օտարամուտ ◆ Իր ստեղծագործությունը լցրել է հայոց լեզվին խորթ բառերով ու արտահայտություններով։ ◆ Չեն հռչակի քեզ պոետ, եթե խորթ է ոգուդ առօրյան։ Եղիշե Չարենց ◆ Հունաբանական հայերենը խճողված է մեր լեզվին խորթ ու անհարազատ տարրերով։
- (փխբ․) անսովոր, տարօրինակ, ոչ այնպիսին, ինչպիսին ընդունված է ◆ Խորթ ձայն՝ շարժուձև։ ◆ Չկարողացավ ուժեղ հարված տալ Ողիմպիայի խորթ մտքերին։ Դերենիկ Դեմիրճյան ◆ Մեղվաբուծությունը գյուղատնտեսության խորթ զավակը չէ։ (Մամուլ)
- (փխբ․) թշնամական վերաբերմունք՝ տրամադրություններ ունեցող ◆ Զտումը մաքրեց սովետական ապարատը խորթ մարդկանցից։ ◆ Նա շրջապաված էր խորթ անձերով։ (Շիրվանզադե) ◆ Բոլորը խորթ ու սառն կերպարանք ունեն։ Դերենիկ Դեմիրճյան ◆ Ատոմը ցնցվեց, խորթ նայեց Խորենացուն։ Դերենիկ Դեմիրճյան ◆ Սկսան խորթ աչքով նայել այդպիսի մի երևույթի վրա։ (Րաֆֆի) ◆ Նա իր տղային խորթ աչքով է նայում։ ◆ Մենք աշխարհի խորթ զավակն ենք, մեզ փայ չկա աշխարհից։ (Ավետիք Իսահակյան)
Հոմանիշներ
խմբագրել- անհարազատ, ուրջու, (հզվդ․) տարասերմ, տարբեղուն։
- օտար
- անհարազատ, խորթ, անծանոթ, անսովոր, օտարոտի, տարասեռ, ուրիշ, անընտել, անընտանի
- տարաշխարհիկ (բույս, կենդանի)
- օտարամուտ, փոխառյալ, եկամուտ (բառ), ներքսածական, ներքսածողական (հնց․)
- նորամուտ (սովորություն, տարազ, գաղափար)
- օտարազգի, այլազգի, այլացեղ, այլատոհմիկ, խուժ, օտարածին, օտարածնունդ (հնց․)
- տե′ս օտարական
- օտարամուտ
- օտար, եկամուտ, վերջամուտ, նորամուտ, օտարապատվաստ (հզվդ․)
- անսովոր
- (բրբ․) անվարժ, անփորձ, նորավարժ, անհմուտ, անճարտար, անընտել, դժվարընտել, խամ
- արտասովոր, արտակարգ, խորթ, տարօրինակ, (հզվդ․) տարասովոր, նորաբան, նորաձայն, անսովորական
- տե՛ս տարօրինակ
- թշնամական
- հակառակ , հակակիր , չարակամ
- ոսոխական
- հակաբնական,
- արհեստական,
- շինծու,
- կեղծ,
- բռնազբոսիկ,
- բռնազբոս,
- անսովոր,
- օտարոտի,
- տարօրինակ.
- (հնց․) բռնազբոսական, արվեստակյալ, տարաբուն։
Արտահայտություններ
խմբագրել- Խորթ ու փորթ,
- Խորթ-փորթ, Ղարաբաղ՝ Խորթ, անհարազատ։
- Խորթ չէ, փորթ չէ, Ղարաբաղ՝ Հարազատ է։ ◆ Խորթ չէ, փորթ չէ, հարազատ եղբայրս է։ (Հրաչյա Աճառյան)
- Խորթ ու մորի,
- Խորթ և մորու, Արարատյան՝ Մուշ՝ Անհարազատ, խորթ (զավակ և մայր)։ ◆ Չեմ ամուսնանա երկրորդ անգամ, որպեսզի մեր մեջ խորթ ու մորի չընկնի։ (Հրաչյա Աճառյան)
- Խորթ մոր եփած կերակուր է դառել, Շիրակ՝
- Խորթ մոր կորեկ է, Մուշ՝ Շատ դժվար գործ է։
- խորթ աչքով նայել
- հակակրանքով՝ անբարյացակամությամբ վերաբերվե
- վատ վարվել մեկի հետ, հարազատի նման չվարվել
- խորթ գալ
- օտարոտի՝ տարօրինակ թվալ
- իրեն ոչ հարազատ՝ ոչ ախորժելի թվալ
- խորթ երևալ
- օտարոտի՝ տարօրինակ թվալ
- իրեն ոչ հարազատ ոչ ախորժելի թվալ
- խորթ զավակ - անբարյացակամության՝ անհոգատար վերաբերմունքի առարկա, անուշադրության մատնված բան
- խորթ էլեմենտ(ներ) - տե՛ս խորթ տար(եր)
- խորթ զգալ իրեն - տվյալ միջավայրում իրեն օտար զգալ, չմերվել
- խորթ թվալ
- օտարոտի՝ տարօրինակ թվալ
- իրեն ոչ հարազատ՝ ոչ ախորժելի թվալ
| Բաղադրյալ բառեր | |
| Թարգմանություններ | |
խորթ2
խմբագրելՍտուգաբանություն
խմբագրելԳոյական
խմբագրել- տե՛ս խորդ (1)
Հոմանիշներ
խմբագրելԱրտահայտություններ
խմբագրել| Բաղադրյալ բառեր | |
Թարգմանություններ
խմբագրելԹարգմանություն
Աղբյուրներ
խմբագրել- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [χɔɾtʰ]
Ստուգաբանություն
խմբագրելԲացատրություն
- (նորբ․)
Աղբյուրներ
խմբագրել- Ալինա Մուրադյան, Նորածանոթ բառերի բացատրական բառարան (Իմաստասեր Անանիա Շիրակացի համալսարան), Երևան, 2006 — 60 էջ։