ծածկել
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [t͡sɑt͡sˈkɛl]
Դասական ուղղագրութեամբ՝
վանկեր՝ ծած•կել
Ստուգաբանություն
խմբագրելԲայ
- շինվածքը (շենքը, սենյակը և այլն) ծածկով պատել, ծածկ սարքել
- մեկի՝ մի բանի վրա ծածկոց գցել, վրան բան գցել
- գլխին դնել՝ հագցնել (գլխարկ)
- մի բանի մակերեսը պատել, շերտ կապել ◆ Ձյունը ծածկել է գետինը։
- մի բանի վրա կախել՝ հովանի անել ◆ Ուռիներ են կանաչել ու ծածկել շիրիմը։
- փակել, վարագուրել ◆ Փողոցին նայող միակ պատուհանը շորով էին ծածկել:
- պատել, տոգորել, բռնել ◆ Թանձր խավարը ծածկել էր երկիրը։
- փակել, կողպել ◆ Դուռը ծածկի՛ր։
- հողի շերտի տակ պահել, թաղել, հորել ◆ Ժլատն ամեն օր հանում էր գանձը, նայելով ուրախանում և նորից հողի տակ ծածկում:
- բացվածքը՝ անցքը փակել՝ կալնել ◆ Դռան ճեղքը լաթի կտորներով էին ծածկել:
- որոշ տարածություն ամբողջապես պատել՝ բռնել՝ գրավել՝ զբաղեցնել ◆ Զորքը ծածկել էր ամբողջ հովիտը։
- մեկին՝ մի բան իր մեջ առնել՝ ընկղմել ◆ Շուտով ջուրը դուրս ցցված կայմն էլ ծածկեց:
- թաքցնել իր մեջ կամ իր ետևում, քողարկել, տեսադաշտից անջատել ◆ Բարձր ծառերը նրան ծածկեցին իրենց ետևում։
- փռել, տարածել, գցել (սփռոց, կարպետ, գորգ և այլն)
- բարակ շերտով պատել, բարակ շերտով քսել ◆ Ամբողջ երեսը շպարով է ծածկել: Չգիտեմ՝ տգիտությա՞մբ, թե չարությամբ արձանագրությունը ծեփով էին ծածկել:
- թաքցնել, գաղտնի պահել ◆ Ազնիվ ընկերը իր ընկերոջից այդ բանը չէր ծածկի:
- պահել, գաղտնարանում՝ թաքստոցում թաքցնել ◆ Կուլակներն իրենց ցորենը ծածկում էին ապահով տեղերում։
- անթափանցելի դարձնել, առջևը պատել ◆ Ծիրանի ճյուղերը ծածկում էին լուսնյակի ու աստղերի լույսը (Ակսել Բակունց)
- զսպել, չարտահայտել, չդրսևորել ◆ Բայց չվրդովե՜ք գրությամբ նրան, ով հպարտությամբ իր վիշտը ծածկեց Գէ
- գրերով պատել՝ լցնել ◆ Նա տենդորեն ծածկում էր թղթի կտորը խճճված բանաձևերով «Ֆիզիկոսները կատակում են»։
- (փխբ․) գերակշռելով խեղդել՝ խլացնել ◆ Աղմուկը ծածկեց նրա ձայնը։
- (փխբ․) հավասարակշռել, ծախսերն արդարացնել, փոխհատուցել ◆ Այս հանգամանքը… արդյունք բերավ գանձարանին՝ լիուլի ծածկելով պատերազմական վնասները (Մուրացան)
- փակել, արգելք ստեղծել ◆ Հսկայական ժայռաբեկորը գլորվել էր ցած ու ծածկել անցումը։
- (փխբ․) չեզոքացնել, վերացնել, աննկատելի դարձնել, տպավորությունը ցրել ◆ …Ոմանք էլ տանտիկնոջ խայտառակությունը ծածկելու համար վկայեցին, թե իրավ բալը շատ թանկ է։ Հովհաննես Թումանյան
- (փխբ․) սքողել, որևէ բանի արտահայտությամբ համակել ◆ Տխրության քողը ծածկեց նրա գունատ դեմքը(Ալեքսանդր Ֆադեև)
- (փխբ․) որևէ բանի տարափի տակ առնել, որևէ բան առատությամբ թափել մեկի՝ մի բանի վրա ◆ Ծաղկեփնջերով ծածկեցին հոբելյարին։
- (գիտական) համապատասխանել, իրար ճշտորեն բռնել, համընկնել ◆ Եթե հայերեն բառը ծածկում է պարսկական ձևը, ապա փոխառյալ է։
- (փխբ․) պատել, համակել, լցնել (զգացմունքների մասին) ◆ Նոր վշտեր հոգին կծածկեն:
- (մեղմ․) զուգավորվել ◆ Մսրա Զամբիկն աստղերի տակ վրնջաց, Մհերի ձին ծածկեց նրան։ (Մկրտիչ Խերանյան)
- (թղթ․) կտրել
Հոմանիշներ
խմբագրել- ծածկապատել, տանիքապատել
- վերարկել, պատել
- հագնել, հագցնել, գլխին դնել
- պատել
- դնել, խփել, (ժղ․) վրա բերել, վրա դնել, ետ անել, ետ դնել
- փակել, գոցել, բերնին դնել, , երես քաշել
- փաթաթել, պարտակել, շոլորել (գվռ․)
- տե՛ս քողարկել
- պահել, պահպանել, հսկել, պաշտպանել, աչքի լույսի պես պահպանել, աչքի պես պահել
- խնամել, հոգալ, տածել, հանձանձել, սնել, մեծացնել, հոգ տանել, խնամք տանել
- բուծել,
- արածեցնել, հովվել
- թաքցնել, ծածկել, գաղել, պարտակել, թաք կացնել
- տեղավորել, (գվռ․) հորել, խորել, պահպանել,
- պատանդել,
- զսպել, սանձել, սանձահարել, բռնել, (փխբ․)
- տե՛ս արգելել
- ունենալ
- պատսպարել,
- պահպանել
- բռնել
- վարել
- ապահովվել
- տե՛ս տնօրինել
- կասեցնել
- վերապահել
- տե՛ս հիշել
- տե՛ս դրսևորել
- պահում կատարել, հետ դնել, դուրս գալ
- տե՛ս կոծկել
- պարտակել, գաղել
- պատել, տոգորել, բռնել
- գցել, փռել, տարածել
- տե՛ս պատել
- տե՛ս ծախսածածկել
- փակել, կողոպել, գոցել, (արևմտհ․) աղխել, (գվռ․)՝ փակ դնել, փականք դնել
- նգել
- խփել, դնել, (խսկց․) վրա բերել, վրա դնել
- փակը գցել, սողնակը գցել, սողնակել
- դադարեցնել, արգելել
- պահել, թաքցնել
- խցանել, խցել, խփել, կալնել
- լուծարել
- արգելել, խափանել, արգելքի ենթարկել, արգերք լինել
- կողպել, դադարեցնել
- արգելել, կապել
- ավարտել, վերջացնել
- դադարեցնել, վերջ տալ
- որմնապատել, որմել, ցանկել, ցանկապատել
- պատնեշել, պատվարել, պատվար քաշել, առաջը բռնել
- կալնել, խցանել, խցել, անցքը բռնել, անցքը կալանել
- տե՛ս բռնել
- տե՛ս շրջափակել
- վերջացնել, լմնցել՝ (արևմտհ․)
- տե՛ս լռեցնել
- տե՛ս բանտարկել
- տե՛ս կանգնեցնել
- տե՛ս համընկնել
- տե՛ս համապատասխանել
Արտահայտություններ
խմբագրել| Խոնարհում | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Բաղադրյալ բառեր | |
| Թարգմանություններ | |
| |
Աղբյուրներ
խմբագրել- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։
- Լ․ Մուղնեցյան, Մասնագիտական տերմինների բացատրական բառարան, Գյումրի, «Իմաստասեր Անանիա Շիրակացի համալսարանի տպագրություն», 2007 — 268 էջ։