ծուղակ
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [t͡suˈʁɑk]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ ծուղակ
վանկեր՝ ծու•ղակ
Ստուգաբանություն
խմբագրելԾագումն անհայտ է։ Քիչ հավանական է բխեցնել հնդեվրոպական *geu-l- ձևից՝ *geu- «ծռել» արմատի քմայնացած *g՛eu- տարբերակից։ ◆ Ամեն անգամ, երբ մեր թաղի մեջ ձայն էր տարածվում, թե Ավոյի ծուղակի մեջ գայլ, արջ կամ մի ուրիշ գազան է ընկել, ամբողջ թաղը թափվում էր այնտեղ տեսնելու։ (Րաֆֆի)
Գոյական
- հատուկ սարք վայրի կենդանիներ որսելու՝ բռնելու համար, թակարդ ◆ Այդ հսկայկան ցանցը մի մեծ ծուղակ էր։ (Րաֆֆի)
- թռչուններ որսալու վարմ
- (փխբ․) մեկին բռնելու խորամանակ միջոց, թակարդ
- (փխբ․) մեկին փորձանքի մեջ գցելու խորամանակ միջոց՝ հնարք
- (փխբ․) անելանելի կամ դժվար ելանելի վայր՝ տեղ
- (փխբ․) դարան, գաղտնարան (թշնամուն հանկարծակի և անսպասելիորեն հարվածելու համար)
Հոմանիշներ
խմբագրել- թակարդ, ակնատ, որոգայթ, դարան, (հնց․)՝ հաղբ, կափուլ, ճիճեղ, երագազ
- վարմ, պաժիտ
- ծղաղակ
- տե՛ս որոգայթ
- տե՛ս գաղտնարան
- տե՛ս փակուղի
Արտահայտություններ
խմբագրել- ծուղակ լարել՝ սարքել - նույնն է՝ թակարդ լարել
- ծուղակը կամ ծուղակի մեջ գցել
- ծուղակով բռնել՝ որսալ
- խորամանակ միջոցով մեկին փորձանքի մեջ գցել՝ վնասել
- (փխբ․) զանազան միջոցներով մեկին խաբել՝ մոլորեցնել
- ծուղակն ընկնել
- ծուղակով բռնվել՝ որսացվել
- անելանելի տեղ ընկնել
- մեկի խորամանկություններին ենթարկվելով փորձանքի մեջ ընկնել՝ վնասվել
- ծուղակը կամ ծուղակի մեջ ձգել - տե՛ս ծուղակը գցել
- ծուղակի մեջ իյնալ Կաղապար:տրևմտ - նույնն է՝ ծուղակն ընկնել
- ծուղակ կազմել - տե՛ս թակարդ լարել
- ծուղակի բերել - նույնն է՝ ծուղակի մեջ գցել
◆ Ամեն անգամ, երբ մեր թաղի մեջ ձայն էր տարածվում, թե Ավոյի ծուղակի մեջ գայլ, արջ կամ մի ուրիշ գազան է ընկել, ամբաղջ թաղը թափվում էր այնտեղ տեսնելու։ (Րաֆֆի)
◆ Այդ հսկայական ցանցը մի մեծ ծուղակ էր։ (Րաֆֆի)
◆ Կապան, դա անդնդախոր խոխոմների մի ցանց է, դա մի հրեշավոր ծուղակ է։ (Րաֆֆի)
◆ Կարգադրություն եղավ ետ քաշվել, որ գերմանացիներին ծուղակը գցենք։ Ստեփան Զորյան
◆ Ծուղակն ընկնելու երկյուղը ծտի պես թռցրեց նրան։ (Րաֆֆի)
◆ Ամեն անգամ, երբ մեր թաղի մեջ ձայն էր տարածվում, թե Ավոյի ծուղակի մեջ գայլ, արջ կամ մի ուրիշ գազան է ընկել, ամբաղջ թաղը թափվում էր այնտեղ տեսնելու։ (Րաֆֆի)
◆ Այդ հսկայական ցանցը մի մեծ ծուղակ էր։ (Րաֆֆի)
◆ Կապան, դա անդնդախոր խոխոմների մի ցանց է, դա մի հրեշավոր ծուղակ է։ (Րաֆֆի)
◆ Կարգադրություն եղավ ետ քաշվել, որ գերմանացիներին ծուղակը գցենք։ Ստեփան Զորյան
◆ Ծուղակն ընկնելու երկյուղը ծտի պես թռցրեց նրան։ (Րաֆֆի)
◆ Ես գործերը այնպես կտանեմ, որ պառավ աղվեսին իր պոչիցը ծուղակի մեջ կձգեմ։ (Րաֆֆի)
◆ Դատավորին կրնան պատ ի պատ հարցումներ ուղղել՝ զքեզ ծուղակի մեջ ձգելու համար։ Հակոբ Պարոնյան
◆ Համիդի համբերությունը սպառած էր և կուզեր ժամ առաջ ձեռք ձգել իր զոհերը առանց սպասելու, որ նորանոր մարդիկ իյնան ծուղակի մեջ։ «Երևանյան օրեր»
◆ Նա իր ծուղակը կազմել էր քաղաքից դուրս ծուղակի բերելը դժվար է։ Բաբկ.
◆ Նա… սիրում է կատակներ անել… ծուղակներ սարքել զվարճանալու համար։ Գրքերից
◆ Այդ առաջին անգամը չէ, որ դու ծուղակի մեջ ես բռնվում։ (Րաֆֆի)
◆ Ես գործերը այնպես կտանեմ, որ պառավ աղվեսին իր պոչիցը ծուղակի մեջ կձգեմ։ (Րաֆֆի)
◆ Դատավորին կրնան պատ ի պատ հարցումներ ուղղել՝ զքեզ ծուղակի մեջ ձգելու համար։ Հակոբ Պարոնյան
◆ Համիդի համբերությունը սպառած էր և կուզեր ժամ առաջ ձեռք ձգել իր զոհերը առանց սպասելու, որ նորանոր մարդիկ իյնան ծուղակի մեջ։ «Երևանյան օրեր»
◆ Նա իր ծուղակը կազմել էր քաղաքից դուրս ծուղակի բերելը դժվար է։ Բաբկ.
◆ Նա… սիրում է կատակներ անել… ծուղակներ սարքել զվարճանալու համար։ Գրքերից
◆ Այդ առաջին անգամը չէ, որ դու ծուղակի մեջ ես բռնվում։ (Րաֆֆի)
◆ Թշնամին շրջապատվեց և ծուղակն ընկավ։
| Ի արտաքին հոլովում | ||
| Եզակի թիվ | Հոգնակի թիվ | |
| Ուղղ. | ծուղակ(ը) | ծուղակներ(ը) |
| Սեռ. | ծուղակի | ծուղակների |
| Տր. | ծուղակի(ն) | ծուղակների(ն) |
| Հայց. | ծուղակ(ը) | ծուղակներ(ը) |
| Բաց. | ծուղակից | ծուղակներից |
| Գործ. | ծուղակով | ծուղակներով |
| Ներգ. | ծուղակում | ծուղակներում |
| Բաղադրյալ բառեր | |
| Թարգմանություններ | |
| |
Աղբյուրներ
խմբագրել- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։