պատմություն
Հայերեն
Գոյական
- ՄՀԱ՝ [pɑtmutʰˈjun]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ պատմութիւն
վանկեր՝ պատ•մութ•յուն
- իրականությունը որպես զարգացման ընթացք, գործընթաց ◆ Պատմության դիալեկտիկա։
- անցյալին վերաբերող փաստերի, իրողությունների և այլնի ամբողջությունը ◆ Պատմության դասերը ուսանելի են բոլոր նրանց համար, ովքեր փորձում են նորից պատերազմ սանձազերծել։
- մարդկային հասարկության պատմական զարգացման ընթացքը ◆ Պատմությունը տվել է մեզ ուսուցիչներ երեք մեծ Եղիշե Չարենց
- հասարակության նրա որևէ հատվածի (ժողովրդի, ազգի և այլնի) կամ նրա որևէ պատմակն դարաշրջանի զարգացման ուսումնասիրությամբ զբաղվող գիտություն, պատմակն գիտություն ◆ Միջին դարերի պատմություն, ստրկատիրական հասարկության պատմություն:
- որևէ բանի զարգացման պատմական ընթացքը ◆ Երկրակեղևի պատմություն
- բնության, մշակույթի, գիտելիքների և այլնի պատմական զարգացումն ու փոփոխություններն ուսումնասիրող գիտություն ◆ Բնական պատմություն, գրականության պատմություն:
- մեկի, մի բանի հետ կապված իրողությունների ու փաստերի ամբողջությունը ◆ Մեզ մոտ բոլորը գիտեն նրա պատմությունը, բոլորը գիտեն, որ նա սպանել է իր կնոջը։ (Ֆ. Դոստոևսկի)
- պատմակն բնույթի ուսումնասիրություն, աշխատություն, երկ, գիրք ◆ Լույս տեսավ հայ ժողովրդի պատմության բազմահատորյակի առաջին հատորը։
- պատմագիրք, պատմիչների, պատմագիրների գրած պատմական գիրք ◆ Եղիշեի պատմությունը կրում է «Վասն Վարդանայ և հայոց պատերազմի» խորագիրը։
- պատմակն անցքերի շարադրանք, նկարագրություն ◆ Բարձր ոգևորություն կհոսի նրա երկաներով, երբ այդ պատմիչը իր պատմությունը կհասցնի մինչև այն օրը, երբ իրար միացան տասներկու ծուխ։ (Ակսել Բակունց)
- գեղարվեստական (արձակ կամ չափածո) պատմողական ստեղծագործություն ◆ Ո՞վ էր այդ աղջիկը, որի անունը մի անգամ միայն հիշեցինք մեր պատմության սկզբում։
- որևէ դեպքի, իրողության և այլնի բանավոր հաղորդում, որևէ դեպքի մասին պատմելը ◆ Ես երկար պատմություններ չեմ սիրում։ (Նար-Դոս)
- անցք, դեպք, եղելություն ◆ Շորագյուղի ճամպին պատհած պատմությունն այսպես է։ Հովհաննես Թումանյան
- որևէ բան տեղի ունենալու ընթացքը, ընթացք ◆ Եվ իշխանն սկսավ մի առ մի պատմել թե´ յուր դիմումների և թե´ արքայի սպառազինման ու անհաջող ընդհարման բոլոր պատմությունը: (Մուրացան)
- հասարակության, մարդկանց, ժողովրդի վերաբերմունքը այս կամ այն պատմակն դեպքի, անձնավորության, գործիչի և այլնի նկատմամբ ◆ Պատմությունը չի ներել դավաճաններին, մատնիչներին ու լրտեսներին և իր անողոք դատաստանն է ունեցել նրանց հետ։
- զրույց, բանավոր ավանդույթ, վեպ, հեքիաթ և այլն ◆ Տատը երկար պատմություններ էր պատմում ձմռան գիշերներն։ (ժղ․)
- անախորժություն, անախորժ, գլխացավանք պատճառող եղելություն ◆ Նա դարձյալ ինչ որ պատմության մեջ էր խառնվել։ (փխբ․)
- հաճախակի, պարբերականորեն կամ մշտապես կրկնվող երևույթ, իրողություն ◆ Ե´վ գիշեր, և´ համբույր, և´ լուսնյակ. տաղտկալի՜, ձանձրալի՜ պատմություն…: (Վահան Տերյան)
Հոմանիշներ
խմբագրել- տե´ս պատմագրություն
- տե´ս պատմագիրք
- տե´ս դեպք, եղելություն
- ընթացք
- պատում
- զրույց, ավանդություն
- անախորժություն
- իրողություն
- վկայաբանություն
Արտահայտություններ
խմբագրել- պատմություն անել
- պատմել (առավել հեքիաթ, զրույց և այլն)
- անմիտ, դատարկ բաներ խոսել, դատարկ բաներով գլուխ տանել
- իրականությունը թաքցնելու համար մտածին բաներ ասել
- պատմության անիվը ետ շրջել, շուռ տալ - պատմության ընթացքը, զարգացումը, առաջընթացը կասեցնել, նախկին վիճակը պահապնել կամ վերականգնել
- պատմության դատ, դատասատան - սերունդների, հետնորդների վերաբերմունքը, նախորդների արարքների գնահատումները պատմակն դեպքերի մասին
- պատմության մեջ մտնել - տե´ս արձանագրվել
- պատմության գիրկն անցնել
| Թարգմանություններ | |
Ստուգաբանություն
խմբագրելԱղբյուրներ
խմբագրել- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։