Հայերեն
Դասական ուղղագրութեամբ՝ պեղել
վանկեր՝ պե•ղել
Թերևս բնիկ հնդեվրոպական՝ *bel- «պեղել, փորել» արմատից. հմմտ. հին հնդկերեն bila «խոռոչ», միջին իռլանդերեն belach «ծերպ, ճեղք, ուղի»։
Բայ
- փորելով գետնի տակից որևէ հնություն հանել՝ գտնել
- (հնց․) հողը փորել
- (փխբ․) հնությունները կամ արխիվները քրքրել՝ որևէ բան գտնելու համար, որոնումներ կատարել
- (փխբ․) հետազոտել, ուսումնասիրել
- (փխբ․) որևէ հին՝ հնացած՝ իր դարն ապրած երևույթ՝ առարկա՝ սովորույթ և այլն վերստին կյանքի կոչել ◆ Լեզուն զարգանում է ազատ և չի կամենում հպատակվել լեզվաբանների պեղած հին օրենքներին։ (Վահան Տերյան)
- (փխբ․) նորոգել, քրքրելով արծարծել, բորբոքել ◆ Նորից մի՛ պեղիլ իմ հին վերքերը դառն ու լեղի։ (Հակոբ Հակոբյան)
- (փխբ․) քրքրել, փնտրտել, ման գալ ◆ Բեռնակիրը… պեղելով գրպանը երկու ֆրանկ տվեց։ (Ավետիք Իսահակյան)
- (փխբ․) փորելով հանել՝ պոկել ◆ Աչքերը բնից պեղի: Վահագն Դավթյան
- հանել
- տե՛ս փորել
- (փխբ․) քրքրել, պրպտել, որոնել, փնտրտել, ման գալ
- տե՛ս արծարծել, բորբոքել
-
-
| Խոնարհում
|
|
| Անորոշ դերբայ
|
պեղել
|
| Ենթակայական դերբայ
|
պեղող
|
| Հարակատար դերբայ
|
պեղած
|
| Համակատար դերբայ
|
պեղելիս
|
| Անկատար դերբայ
|
պեղում
|
| Վաղակատար դերբայ
|
պեղել
|
| Ապակատար դերբայ
|
պեղելու
|
| Ժխտական դերբայ
|
պեղի
|
| անձ
|
եզակի
|
հոգնակի
|
| առաջին
|
երկրորդ
|
երրորդ
|
առաջին
|
երկրորդ
|
երրորդ
|
| Սահմանական եղանակ
|
|
ես
|
դու
|
նա
|
մենք
|
դուք
|
նրանք
|
| Անկատար ներկա
|
պեղում եմ
|
պեղում ես
|
պեղում է
|
պեղում ենք
|
պեղում եք
|
պեղում են
|
| Անկատար անցյալ
|
պեղում էի
|
պեղում էիր
|
պեղում էր
|
պեղում էինք
|
պեղում էիք
|
պեղում էին
|
| Ապակատար ներկա
|
պեղելու եմ
|
պեղելու ես
|
պեղելու է
|
պեղելու ենք
|
պեղելու եք
|
պեղելու են
|
| Ապակատար անցյալ
|
պեղելու էի
|
պեղելու էիր
|
պեղելու էր
|
պեղելու էինք
|
պեղելու էիք
|
պեղելու էին
|
| Վաղակատար ներկա
|
պեղել եմ
|
պեղել ես
|
պեղել է
|
պեղել ենք
|
պեղել եք
|
պեղել են
|
| Վաղակատար անցյալ
|
պեղել էի
|
պեղել էիր
|
պեղել էր
|
պեղել էինք
|
պեղել էիք
|
պեղել էին
|
| Անցյալ կատարյալ
|
պեղեցի
|
պեղեցիր
|
պեղեց
|
պեղեցինք
|
պեղեցիք
|
պեղեցին
|
| Ըղձական եղանակ
|
|
ես
|
դու
|
նա
|
մենք
|
դուք
|
նրանք
|
| Ապառնի
|
պեղեմ
|
պեղես
|
պեղի
|
պեղենք
|
պեղեք
|
պեղեն
|
| Անցյալի ապառնի
|
պեղեի
|
պեղեիր
|
պեղեր
|
պեղեինք
|
պեղեիք
|
պեղեին
|
| Պայմանական եղանակ
|
|
ես
|
դու
|
նա
|
մենք
|
դուք
|
նրանք
|
| Ապառնի
|
կպեղեմ
|
կպեղես
|
կպեղի
|
կպեղենք
|
կպեղեք
|
կպեղեն
|
| Անցյալի ապառնի
|
կպեղեի
|
կպեղեիր
|
կպեղեր
|
կպեղեինք
|
կպեղեիք
|
կպեղեին
|
| Հարկադրական եղանակ
|
|
ես
|
դու
|
նա
|
մենք
|
դուք
|
նրանք
|
| Ապառնի
|
պիտի պեղեմ
|
պիտի պեղես
|
պիտի պեղի
|
պիտի պեղենք
|
պիտի պեղեք
|
պիտի պեղեն
|
| Անցյալի ապառնի
|
պիտի պեղեի
|
պիտի պեղեիր
|
պիտի պեղեր
|
պիտի պեղեինք
|
պիտի պեղեիք
|
պիտի պեղեին
|
| Հրամայական եղանակ
|
|
|
դու
|
|
|
դուք
|
|
| Ապառնի
|
|
պեղի՛ր
|
|
|
պեղե՛ք
|
|
|
| Թարգմանություններ
|
|
- անգլերեն՝ excavate, unearth, hollow out, dig up, examine
- գերմաներեն՝
- դանիերեն՝
- թուրքերեն՝
- իսպաներեն՝
- իտալերեն՝
- հոլանդերեն՝
- հունարեն՝
- շվեդերեն՝
- պորտուգալերեն՝
- ռուսերեն՝ копать (ru) (kopatʹ), рыть (ru) (rytʹ), вести раскопки (ru) (vesti raskopki), раскапывать (ru) (raskapyvatʹ), раскопать (ru) (raskopatʹ), обыскивать (ru) (obyskivatʹ), обыскать (ru) (obyskatʹ), обшаривать (ru) (obšarivatʹ), обшарить (ru) (obšaritʹ), копаться (ru) (kopatʹsja)
- վրացերեն՝
- ֆրանսերեն՝
|
- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։
