պտուղ
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [ptuʁ]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ պտուղ
վանկեր՝ պ(ը)•տուղ
Ստուգաբանություն
խմբագրելԲնիկ հնդեվրոպական՝ *bu-d-, *bu- «փչել, ուռչել» արմատից, որից նաև պուտ «բշտիկ»։
Գոյական
- բույսերի ծաղկի սերմնարանից զարգացող գոյացություն, որի մեջ ներփակվում են սերմերը
- որոշ բույսերի այդպիսի համեղ հյութալի գոյացությունը, որպես ուտելիք, թարմ միրգ
- կենդանածինների սաղմը մայրական օրգանիզմում մինչև ծնվելը, սաղմ
- (փխբ․) բերք ◆ Մինչև ցորենը հողում չի մեռնում, մեկը հազարի պտուղ չի բերում։ (Հակոբ Հակոբյան)
- (փխբ․) ծնունդ, զավակ ◆ Նրա ազնիվ պտուղն է իմ Անուշավան որդին։ (Նաիրի Զարյան)
- (փխբ․) աշխատանքի՝ մտքի գործունեության արդյունք, արգասիք ◆ Այդ հոյակապ գիրքը նրա տքնաջան աշխատանքի պտուղն է։
- (փխբ․) որևէ բանի հետևանք՝ արդյունք, որևէ բանից ծագած երևույթ՝ իրողություն և այլն ◆ Մենք ճաշակում ենք մեր հին սխալների դառն պտուղները: (Րաֆֆի)
- (փխբ․) գործածվում է որևէ հատկանիշով բնութագրվող (առավելապես՝ ժխտական բայով կամ հեգնական առոգանությամբ) անձի կամ առարկայի անորոշ դերանվան նշանակությամբ, արարած, էակ, բան ◆ Շա՛տ բարի պտուղն էր։ Դու էլ մի բարի պտուղ չես։ Սի՛րտ, խրատվող պտուղ չես դու։ Համո Սահյան
- (պատմ․) կալվածատիրոջը տրվող բերքի որոշ մաս (որպես տուրք), բահրա, հաս
- (ժղ․) աչքի բիբ
- (ժղ․) խաղողի հատ՝ հատիկ
- (խոհր․) օգտագործվում են թարմ, չորացրած, վերամշակած, պահածոյացված, պատրաստում են նաև օշարակներ, թուրմեր, օղիներ, ըմպելիքներ, մուրաբաներ
Հոմանիշներ
խմբագրել- միրգ, (հնց․) ճիռ, խայրի
- պտղեղեն, մրգեղեն։ Բերք
- ծնունդ, զավակ (փխբ․)
- հետևանք, արդյունք, արգասիք (փխբ․)
Արտահայտություններ
խմբագրել| Ի արտաքին հոլովում | ||
| Եզակի թիվ | Հոգնակի թիվ | |
| Ուղղ. | պտուղ(ը) | պտուղներ(ը) |
| Սեռ. | պտուղի | պտուղների |
| Տր. | պտուղի(ն) | պտուղների(ն) |
| Հայց. | պտուղ(ը) | պտուղներ(ը) |
| Բաց. | պտուղից | պտուղներից |
| Գործ. | պտուղով | պտուղներով |
| Ներգ. | պտուղում | պտուղներում |
| Թարգմանություններ | |
Աղբյուրներ
խմբագրել- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։
- Սերգեյ Ավագյան, Հայերեն-անգլերեն-ռուսերեն խոհարարական բացատրական բառարան, Երևան, «ԴԱԼԼ», 2009 — 240 էջ։
- Հարությունյան Լ․ Վ․, Թանգամյան Տ․Վ, Զավարյան Է․ Լ․ և ուրիշներ, Բուսաբանական տերմինների ռուս-հայերեն բացատրական բառարան, Երևան, ««Հայբուսակ»», 2002 — 272 էջ։
- Հովհաննես Մակարյան, Կիմ Աբելյան, Անասնաբուժական կլինիկական տերմինների բացատրական բառարան, Երևան, «Ստամպա», 2002 — 256 էջ։
- Մ․Խ․ Պողոսյան, Ֆրանսերեն-հայերեն ագրոէկոլոգիական և անտառագիտական տերմինների համառոտ բառարան (ՀԳԱ), Երևան, 2005 — 144 էջ։