Հայերեն

Դասական ուղղագրութեամբ՝ տարածուել

վանկեր՝ տա•րած•վել 

Կազմություն

խմբագրել

Արմատ՝ տարած, վերջածանցներ՝ ?-ել:

Բայ

  1. տարածել բայի կրավորական և չեզոք ձևերը ◆ Այնտեղ, սենյակի մի կողմում, հատակի վրա տարածված էր մի փափուկ, թանկարժեք օթոց։ (Րաֆֆի)
  2. լսելի դառնալ, լսվել ◆ Ու տարածվեց վիթխարի քաղաքներից հեռավոր Ըմբոստ մի ճիչ հրեղեն, մի աղաղակ հրաշեկ։ Եղիշե Չարենց
  3. շատ տեղերում երևան գալ՝ հայտնվել՝ սկսվել՝ բռնկվել, մեծ չափերի հասնել, տիրել, տիրապետել, համակել ◆ Սովը նորից տարածվեց ու արշավեց սրընթաց։ Եղիշե Չարենց ◆ Նախարարների Պարսկաստան գնալուց հետո խռովքն ու խառնաշփոթը տարածվեց ողջ հայոց աշխարհում։ Դերենիկ Դեմիրճյան
  4. տարածություն բռնել, փռվել, ձգվել, գնալ, ընկնել ◆ (Դաշտահովիտը) տարածվում (էր) մինչև Մասիս։ (Մուրացան) ◆ Ծովն էր տարածվել մշուշոտ ու գեջ։ Եղիշե Չարենց
  5. լայն տարածում գտնել, արմատավորվել ◆ Էլ ավելի քիչ են տարածված պտղատու և հատապտղային բույսերը։ (Մամուլ)
  6. գնալ ◆ Գաղթականությունը տարածվում է ավելի դեպի Հնդկաստան, որ հայերի համար մի անդառնալի կորստյան անդունդ է։ (Րաֆֆի)
  7. մեկնվել, փռվել, պառկել ◆ Նա հոգնած տարածվեց մահճակալի վրա։ «Գրական թերթ» ◆ Խորին տրտմությամբ նայում էր նա շղթայակապ արքայի վրա, որ տարածված էր հարդյա անկողնու վրա։ (Րաֆֆի)
  8. այս ու այն կողմ ձգվել՝ երկարել ◆ Գետնի երեսին ու գետնի տակ տարածված էին անթիվ մետաղային խողովակներ։ (Շիրվանզադե)
  9. ընդարձակվել, մեծ տարածություն զբաղեցնել ◆ Արեգակի բարակ շողքը, որ երկչոտ կերպով ներս էր ցոլացել ծակից, կարծես, վախենում էր ներսի խավարից և չէր համարձակվում փոքր-ինչ ավելի տարածվել: (Րաֆֆի)
  10. ամեն տեղ լինել, շատ տեղերում գտնվել, շատ տեղեր գնալ ◆ Նրա (Մերուժանի) արագավազ լրտեսները տարածվել էին դեպի ամեն կողմ, դիտում էին թշնամու շարժումը, և իսկույն լուրեր էին բերում։ (Րաֆֆի)
  11. շատերի կողմից ընդունվել, շատերին հայտնի դառնալ, շատերի կողմից գործածվել ◆ Ռուսները էս բառը ժամանակի ընթացքում աղավաղելով շինել են самоед, որ կնշանակի ինքնակեր, և տեղիք են տվել տարածված սխալ կարծիքին, թե նրանք իրենք իրենց ուտում են։ Հովհաննես Թումանյան
  12. տարբեր վայրերում հաստատվել՝ բնակվել՝ բնակություն հաստատել ◆ Դեռ վաղագույն ժամանակներում բազմաթիվ ցեղեր էին տարածվել պատմական Հայաստանում։
  13. (փխբ․) ընկնել ◆ Ուրեմն մենք երկուսս էլ մեր անմեղությամբ՝ պատճառ դարձանք մի մեղավոր գործի։ Այդ մեղքը տարածվում է մեր երկուսի վրա։ (Րաֆֆի)

Հոմանիշներ

խմբագրել
  1. ծավալվել, ընդարձակվել, ձգվել, գնալ (խսկց․), աշխարհը բռնել (ամենուրեք), աշխարհ առնել, տարածում գտնել, թևերը փռել
  2. հաղորդվել, հռչակվել, հրապարակվել, տարփողվել, աշխարհ ընկնել, աշխարհով մեկ լինել, հայտնի դառնալ, ականջից-ականջ փոխանցվել, բերան-բերան ընկնել, մեկի բերանը գցել, լուրը գնալ-հասնել, լուրն ընկնել (շատերին մատչելի դառնալ)
  3. պառկել, երկարվել, մեկնվել, ձգվել, չռվել (խսկց․), (գվռ․)՝ լենքվել, ծռնվել
  4. ճարակվել (հիվանդությունը)
  5. տե՛ս փռվել, սփռվել
  6. ընդհանրանալ
  7. արմատանալ, արմատավորվել, հող գտնել (որևէ բանի համար)
  8. հայտնվել, երևան գալ (շատ տեղերում)
  9. բռնկվել, տիրել, տիրապետել, համակել (մեծ չափերի հասնել)
  10. բնակվել, հաստատել, բնակություն հաստատել (տարբեր վայրերում)

Արտահայտություններ

խմբագրել

Աղբյուրներ

խմբագրել