տիրել
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [tiˈɾɛl]
Դասական ուղղագրութեամբ՝
վանկեր՝ տի•րել
Ստուգաբանություն խմբագրել
Գոյական
- գրավել, նվաճել, իր տիրապետությանը՝ իշխանությանը ենթարկել ◆ Տիրեց Աթիլլան բազում երկրներ։
- իշխել, թագավորել ◆ Պարսկաստանում նույնպես Արշակունյաց տոհմն էր տիրում: (Րաֆֆի)
- շրջապատի նկատմամբ բարձր դիրք ունենալ, իշխել մի տեղի վրա, բարձր՝ հարմար դիրք ունենալ ◆ Այդ բարձունքը տիրում է շրջապատին։
- որևէ բանի նկատմամբ կամ որևէ մեկի վրա իշխանություն՝ անդիմադրելի ազդեցություն ունենալ ◆ Եվ ի՞նչ է գանձը, որով հիմարը տիրում է մարդկանց։ (Ավետիք Իսահակյան)
- (փխբ․) տարածված լինել, տարածվել, սփռվել, իշխել, թագավորել ◆ Շուրջը համատարած ճերմակություն էր տիրում: Լևոն Հախվերդյան
- (փխբ․) իշխող լինել, գերիշխել ◆ Այնտեղ բարքերի ազատությունն է տիրում:
- իր ազդեցությանը ենթարկել, որևէ բանի անկացած ուղղությունը տալ, իր կողմը գրավել ◆ Շուտով հռետորը տիրեց ունկնդիրներին։
- (փխբ․) Զսպել, չթողնել, որ դրսևորվի՝ արտահայտվի, իր կամքին ենթարկել ◆ Բարվոք է գուցե… տիրել կրքերին։ (Ավետիք Իսահակյան)
- հրապուրել, գրավել ◆ Եկել է մեր աղջկան տիրել: Դերենիկ Դեմիրճյան
- ամբողջ էությունը գրավել՝ պաշարել՝ համակել, պատել (մտքերի, զգացմունքների, զգացողությունների մասին) ◆ Շփոթություն ու զարմանք տիրեց ամենքին։ Ստեփան Զորյան
- (փխբ․) համակել, թագավորել, մի որևէ վիճակ իշխել՝ տիրապետել ◆ Պառլամենտի շենքում տիրում էր անսովոր աշխուժություն։ (Կ. Ռյուկման)
- տեր դառնալ, գրավել ◆ Թշնամին տիրել էր քաղաքի դիրքերին։ Եղիշե Չարենց
- որևէ բանի տերը լինել, որևէ բան իրեն պատկանել, իրենը լինել, որպես սեփականություն ունենալ ◆ Սահմանագլխի նախարարներից ոմանք տիրում էին մի քանի գավառների։ (Րաֆֆի)
- սովորել, տիրապետել, յուրացնել ◆ Լինելով թիֆլիսեցի՝ լավ չէր տիրում գրական լեզվին։ ՍԺ
- գործել, զորել ◆ Ամենուր տիրում են բնության միևնույն օրենքները։
Հոմանիշներ խմբագրել
- գրավել, նվաճել, զավթել, բռնագրավել, բռնատիրել, տիրանալ, առնել, (ժղ․)՝ թևերը փռել, ձեռքը գցել,
- իշխել, թագավորել, բռնակալել, տիրապետել,
- տիրանալ, սեփականել, գրավել, տրապետել, տեր լինել, տեր կանգնել, տեր կենալ, տիրություն անել
- իշխել,
- տե՛ս սփռվել, տարածվել
- գերիշխել
- ենթարկել զսպել
- տե՛ս հրապուրել, գրավել
- համակել, պատել, պաշարել
- տե՛ս գործել
Արտահայտություններ խմբագրել
| Բաղադրյալ բառեր | |
| Թարգմանություններ | |
| |
Աղբյուրներ խմբագրել
- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։