բարձրանալ
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [bɑɾd͡zɾɑˈnɑl]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ բարձրանալ
վանկեր՝ բարձ•րա•նալ
Ստուգաբանություն
խմբագրելբարձր + ան + ալ
Բայ
- ցածր տեղից շարժվել, ելնել դեպի վեր՝ դեպի բարձր ◆ Ու շունչ քաշեց Սիամանթոն, Ու ջուրն ի վեր բարձրացավ: Հովհաննես Շիրազ
- գետնից՝ երկրից դեպի վեր՝ օդ ելնել ◆ Կանաչագույն բոցերը բարձրացան դեպի երկինք։ (Րաֆֆի)
- երկարել, աճել (դեպի վեր) ◆ Հասակը բարձրանալ: ◆ Ոչ մի ցողուն դեռ չէր բարձրացել: Եղիշե Չարենց
- դեպի վեր ձգվել ◆ Դռների մեջտեղից բարձրանում էր որձաքարե լայնադիր սանդուղք։ (Մուրացան) ◆ Ընդարձակ դաշտի կենտրոնում բարձրանում է Վեզլեի ժայռոտ բլուրը։ (Ավետիք Իսահակյան)
- բարձր դիրքում գտնվել, մի բանի վրա ելնել ◆ Ապառաժի վրա բարձրացել է ամրոցը։
- բարձր՝ պատվավոր տեղ նստել՝ բազմել, գրավել
- նստած կամ պառկած տեղից վեր կենալ, ոտքի կանգնել ◆ Կարինեն բարձրացավ տեղից, մոտեցավ պատուհանին։ (Բոգդան Վերդյան)
- շատանալ, ավելանալ ◆ Այս տարի… զգալիորեն կբարձրանա պղնձի կորզման տոկոսը։ (Մամուլ)
- ծագել, առաջ գալ ◆ Դահլիճում բարձրացավ զայրույթի աղմուկ։ (Նաիրի Զարյան)
- գինն ավելանալ, թանկանալ
- սաստկանալ, մեծանալ, ուժեղանալ, զարգանալ, ընդարձակվել ◆ Քանի երկրակալ, քանի պետություն բարձրացել, տիրել, անցել են հերթով։ Եղիշե Չարենց
- ուժեղանալ, սաստկանալ ◆ Հիվանդի ջերմությունը բարձրացավ:
- ուռչել, փքվել, մեծանալ ◆ Նրա կուրծքը բարձրացավ հուզմունքից։ (Նաիրի Զարյան)
- տեսողական տպավորությամբ դեպի զենիթ շարժվել (լուսատուների մասին) ◆ Այծեմնասարի ետևից ծագեցին արևի առաջին ճառագայթները և հրափայլ սկավառակը, ինչպես մի հրահոսան անոթ, սկսավ բարձրանալ երկնակամարի վրա։ (Մուրացան)
- առաջադիմել, առաջ գնալ, զարգանալ ◆ (Մարդը) սկսեց իր շուրջը դիտել, ուսումնասիրել, զարգանալ ու բարձրանալ, ստեղծել գիտություններ ու գրականություններ։ Հովհաննես Թումանյան
- լավանալ (տրամադրությունը, հոգեկան վիճակը և այլն) ◆ Տրամադրությունը բարձրացավ:
- հզորանալ, ուժգնանալ, զորեղանալ ◆ Քանի երկրակալ, քանի պետություն բարձրացել, տիրել, անցել են հերթով։ Եղիշե Չարենց
- առաջ քաշվել, արծարծվել, քննության առարկա դառնալ ◆ Կովկասահայ լրագրերում արդեն բարձրացել էր հայ հասարակայնության բողոքի ձայնը։ (Անահիտ Սահինյան)
- ըմբոստանալ, ընդվզել ◆ Բանվորները բարձրացել են իրենց տերերի դեմ։
- սուր՝ բարձր հնչել ◆ Ուսուցչի ձայնը բարձրացել էր: (Ավետիք Իսահակյան)
- նավ, գնացք և այլն նստել, փոխադրական միջոցի վրա տեղավորվել
- պաշտոնում առաջադիմել, բարձր դիրքի հասնել ◆ Լևոնն էլ բատրակությունից ու բանվորությունից է բարձրացել: (Նաիրի Զարյան)
- մեծամտել, գոռոզանալ ◆ -Շատ ես բարձրացել, մի քիչ վար իջիր։
- երևան գալ, հայտնվել, երևալ ◆ Իսկ եթե աստծու հրամանով բարձրացավ արդարությունը… կապրենք։ (Սուրեն Այվազյան)
- տարածվել դեպի վեր ◆ Գարունը կիրճից բարձրացել էր գյուղ։ Սերո Խանզադյան
- հորդել, վարարել, ձգտել ափերից դուրս գալ ◆ Կբարձրանա անհուն ծովը Սիդոնի։ (Ավետիք Իսահակյան)
- (խսկց․) թանկանալ, գինը ավելանալ
Հոմանիշներ
խմբագրել- ելնել, վեր ելնել, ոտքի կանգնել, վերևանալ, վեր կենալ, ոտքի ելնել
- հուլ լինել (բրբ․)
- ծառանալ
- սարավանդել
- հասակ առնել, հասակ նետել
- աճել, մեծանալ, հառաջանալ, ավելանալ
- խոլոզել, քռխել (բրբ․)
- վարարել, հորդել, ափերից դուրս գալ
- մեծանալ, վեհանալ, վսեմանալ
- ամբառնալ, համբառնալ, համբարձվել, վերանալ (կրոն․)
- վերերթալ, վերագայել, վարամբառնալ (հնց․)
- լեռնանալ
Արտահայտություններ
խմբագրել| Խոնարհում | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Բաղադրյալ բառեր | |
| Թարգմանություններ | |
| |
Աղբյուրներ
խմբագրել- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։