բարձր
Հայերեն
Ածական
Արտասանություն
ՄՀԱ: []
- ՄՀԱ՝ [bɑɾd͡zɾ]
վանկեր՝ բար•ձ(ը)ր
- ցածրից դեպի վեր մեծ տարածություն ունեցող ◆ Բարձր տների պատուհաններում պայծառ լույսերը հանգչում են մեկ-մեկ։ (Վահան Տերյան)
- զգալի բարձրության վրա գտնվող ◆ Բարձր է հնոց աշխարհը հայոց և Մասիսը երկնամերձ ։ Հովհաննես Թումանյան
- գետնից, հատալից զգալիորեն վերև գտնվող, դեպի վեր հեռացած ◆ Բարձր են երկնի ձեղունները, նազելի՛ս։ (Ավետիք Իսահակյան)
- սովորական մակերեսից ավելի, շատանալով բարձրացած ◆ Արաքսի շուրձը հիմա բարձր է:
- շատ, մեծ ըստ քանակի ◆ բարձր բերք, բարձր արտադրողականություն
- լավ, ընտիր, որակյալ ◆ Ժամկետից շուտ և բարձր որակով նորոգված են տրակտորներն ու կցվող գործիքները։ ◆ բարձր վարպետություն
- ըստ նշանակության առաջնակարգ, կարևոր, պատվավոր ◆ բարձր պարգև
- պատիվ՝ հարգ, փառք բերող, նշանակությամբ աչքի ընկնող (առարկաների համեմատությամբ) ◆ Ի պատիվ բարձր պարգևին խնջույք է տալիս։ (Ավետիք Իսահակյան)
- բովանդակությամբ խոր ◆ բարձր ստեղծագործություն, մտքեր
- ընտիր, պերճ, հանդիսավոր, ըստ ձևի, ճոխ, զարդարուն ◆ բարձր ոճ
- ըստ ձայնային աստճանի, վերին, սուր, զիլ
- ըստ դիրքի, նման աշխատանքներից վերև գրնվող, վերևի ◆ ծառի բարձր ճյուղերը
- ըստ պաշտոնական ենթակայության, վերադաս ◆ բարձր պաշտոնյա, մարմիններ
- բովանդակուրյամբ բարդ, խրթին ◆ բարձր նյութ, թեմա
- վսեմ, ազնիվ, վեհ ◆ Նա շատ բարձր մարդ է։
- բարձրաձայն, բարձր ձայնով ◆ Փառանձեմը բարձր կարդաց վերջին խոսքերը պատմության։ Դերենիկ Դեմիրճյան ◆ Մի վայրկյան հետո Տիտոսը բարձր ծկլթաց, օձից խայթվածի պես։ (Ակսել Բակունց)
- բարձրահասակ ◆ բարձր մարզիչ
- սաստիկ, ուժեղ, ուժգին, մեծ ըստ ուժի, ներգործության ◆ Կընդլայնվի բարձր լարման հաղորդալարերի ցանցը։
- սովորականից ավելի մեծ, շատ ըստ աստիճանի, չափի ◆ Գիտական աշխատողները զեկուցումներ կկարդան… բարձր ջերմաստիճան ունեցող վառարանների շինարարության մասին։
- ըստ կարգի ավագ ◆ բարձր դասարաններ
- ուժգնորեն հնչող, ուժեղ ◆ բարձր կանչ, աղաղակ
- վերադաս մարմնից, պաշտոնյաից եկող, ծագող ◆ բարձր հրաման
- արժեքավորող, արժանիքները գնահատող, կարևորություն տվող ◆ բարձր կարծիք, գնահատական
- հպարտ, ինքնավստահ, համարձակ, աներկյուղ ◆ գլուխը բարձր պահել (փխբ․)
- լսելի ◆ բարձր կարդալ, խոսել
- (երաժշտ․) բարակ, սար
- իր շրջապատի առարկաների համեմատությամբ ավելի վեր գտնվող ◆ Ծառի բարձր ճյուղերը։ ◆ Շենքի բարձր հարկերը։
- ըստ գրաված դիրքի՝ պաշտոնի՝ աստիճանի վեր ◆ Նա չի կարող նրան առաջ քաշել կուսակցական ավելի բարձր աշխատանքի։ (Նաիրի Զարյան)
- վերին (ասվում է ուսումնասիրության վերջին տարիների մասին) ◆ Գիտա֊մեթոդական խորհրդի նախագահը խոսեց ուսանողներից, բարձր դասարանների աշակերտներից հասարակական հրահանգիչներ պատրաստելու հսկայական նշանակության մասին։
- էությամբ՝ բովանդակությամբ ոչ հասարակ, ոչ սովորական ◆ Բարձր նյութերի մասին խոսել։
- թանկ, սուղ ◆ Շուկայում խաղողը բարձր գին ունի։
- բարձրահասակ ◆ Ներս մտավ… բարձր, արտակարգ սև մաշկով… զինվորի համազգեստով մի երիտասարդ։ (Քրիստափոր Թափալցյան)
Գոյական
- միայն հոգնակի` բարձրեր` բարձունք, բարձր տեղեր (հզվդ․)
- խոսակցության, մտորումների բարձր, խրթին նյութ (փխբ․)
- որևէ առարկայի՝ մարմնի վրա եղած ամենաբարձր կետը՝ տեղը
Հոմանիշներ
խմբագրել- վերև, վեր, վերին, ծիլ (բրբ․), հոկլ
- մեծ, վեհ, վսեմ
- տե՛ս բարձրաձայն
- տե՛ս բարձրաբերձ
Արտահայտություններ
խմբագրել- (պատմ․) բարձր կամ բարձրագույն դուռ - արքունիքը և արքունական մարմինները (Թուրքիայում) ◆ Հաշտության հիշյալ պայմանները երաշխավորվել են վեց պետությունների դեսպանների և Բարձր Դռան միջև կնքված համաձայնագրով։ (Անահիտ Սահինյան)
- բարձր թռչել
- երկրի մակերևույթից զգալիորեն վերև թռչել
- (փխբ․) իր կարողություններից վեր բաների մասին խոսել, ձգտումներ ունենալ
- բարձր ճակատ - մեծ լայն ճակատ
- բարձր ճակատով - նույնն է` բաց ճակատով
- բարձր մակարդակ - պետության ղեկավարները
- (փխբ․) բարձրից նայել - գոռոզաբար՝ արհամարհանքով վերաբերվել, տե՛ս վերևից նայել
- բարձր մակարդակի խորհրդակցություն - ◆ Պետք է բանակցությունների միջոցով կարգավորել Բեռլինի պրոբլեմը և շուտափույթ կերպով հրավիրել բարձր մակարդակի խորհրդակցություն։
- բարձր գնահատել -
- արժեքավորել, կարևորություն՝ նշանակություն տալ ◆ Նրանք անտառ են եկել գիհու ժայռերից խեժ հավաքելու, որը արդյունաբերական կարևոր նշանակություն ունի և շատ բարձր է գնահատվում։
- Կաղապար:դպրց աշակերտին 4 կամ 5 նշանակել
| Թարգմանություններ | |
Աղբյուրներ
խմբագրել- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։