ժանտ
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [ʒɑnt]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ ժանտ
վանկեր՝ ժանտ
Ստուգաբանություն
խմբագրելՓոխառություն իրանական աղբյուրից՝ *žant. հմմտ. ավեստերեն gainti, միջին պարսկերեն gand «ժանտահոտություն», սողդերեն γantāk «վատ, հոռի»։
Ածական
- դաժան, անողոք, գութ՝ խիղճ չունեցող ◆ Օ, ժանտ արքանե՛ր, ձեր սրբազան արշավանքներում որքան տեսան փորձանքներ դժնի ու տարաժամ։ Եղիշե Չարենց ◆ Որքան նրա ամուսին այրը ժանտը, դաժան և անտանելի էր, ինքն այնքան հեզ բարի ու համակրական էր։ (Րաֆֆի) ◆ Անշուշտ այդ մարդը ժանտ բռնակալ է։ (Շիրվանզադե)
- դաժանություն՝ անողոքություն պարունակող արտահայտող ◆ Ամեն կողմից երիտասարդի վրա ուղղված են ժանտ և չարնախանձ հայացքներ։ (Րաֆֆի)
◆ Նոսր ու յուր մեջ ուներ նաև մի ժանտ գիծ։ (Մուրացան)
- եղեռնական, ոճրապարտ, ծանր ոճիր հանդիսացող ◆ թագավոր ներիր ինձ իմ ժանտ սպանությունը։ Շեքսպիր ◆ Ավաղ այսպիսի ժանտ գործի համար ինչ պատասխան տանք։ Շեքսպիր
- զազրելի, գարշելի, զզվելի, ժանտ աղտեղություն
- չարորակ, մահաբեր, ժանտ հիվանդություն ◆ Սրտի վերքը, ոհ, դառնագույն է, աստված Սևով անքակ, խոցերով ժանտ վերքեր։
- (փխբ․) անտանելի, սաստիկ, չափազանց ծանր, ժանտ սառնամանիք՝ քամի ◆ Երկինքն, ուզում եմ, բարեգութ ժպտա վիճակիս վրա, որն, ինչպես գիտես, ժանտ է, մեղսալից։
- (փխբ․) դառն, դառնահամ, վատ համ ունեցող ◆ ժանտ պտուղ։
- (փխբ․) ահավոր, սոսկալի, սարսափելի, վիշապի ժանտ երախ ◆ Բերում եմ ժանտ վախճանը ձեր։ (Ավետիք Իսահակյան)
- (փխբ․) անողորմ, չարաչար, ահեղ ◆ Բայց այժմ ինչու ժանտ փուշեր վրդովում են մեր կյանքը։ (Րաֆֆի)
- դաժանությամբ՝ անողուքությամբ օժտված ◆ Այս Ահմեն նշանավոր էր քրդերի մեջ իր ժանտ բնավորությամբ։ (Րաֆֆի) ◆ Փակեցեք իմ մեջ ամենայն մուտք գթության, որպեսզի խղճի ոչ մի վերադարձ չխախտե իմ ժանտ մտադրությունը։ Շեքսպիր
- չափազանց ցուրտ՝ սառը ◆ Դոքա որպես մի֊մի մատաղ տունկ խամրեցան, երբ ժանտ փչեց հյուսիսին։ Հովհաննես Հովհաննիսյան ◆ Մոռացնել կտա ժանտ սպանությունը ձմռան գոյությունը։ (Մուրացան)
- ճնշող, խեղդող, մղձավանջային ◆ Քանի քո շուրջ դեռ տիրում է ժանտ խավար, դու այլ կոչում չունես կյանքում , հայ պոետ։ Անդրանիկ Ծառուկյան
- կատաղի, արյունաբու, արյունախում ◆ Սարսափով տեսավ՝ մթին խոռոչում մի դժան վիշապ , ահավոր տձև։ ◆ ժանտ երախը բաց սև բոց է փչում։ (Ավետիք Իսահակյան)
- ծանր ու կործանարար ◆ Այստեղ Տիբալտը թևի տակով ժանտ հարվածով շորթեց քաջասիրտ Մերկուտիոյի կյանքը։
- արյունահեղ ◆ ժանտ ճակատամարտ։
- շատ ուժեղ խորը ◆ ժանտ չարությունը հանգիստ չէր տալիս նրան։
- ժանտորեն ◆ Անցնում են դանդաղ ստվերների պես, չար ժպիտներով, ժանտ ու սևերես։ Հովհաննես Թումանյան
Հոմանիշներ
խմբագրել- դաժան, դժնյա, դժնդակ, բիրտ, անգութ, անողորմ, անխիղճ, անողոք, անագորույն, վայրագ, բարբարոս, վանդալ, անկարեկից, անսիրտ, քարսիրտ, ամբարիշտ, չար, ժանտաժուտ, ժանտաժանտ, ժանտադաժան, դաժանաբարո, չարաբարո, օձաբարո, դառնամաղձ, դառնամաղձոտ, օձնփոր, չորամահակ, օձի փուշ
- վատ, գնչ, դարձելի, զազրելի, պիղծ, դառն, անպիտան, վատառողջ
Արտահայտություններ
խմբագրել| Թարգմանություններ | |
| |
Աղբյուրներ
խմբագրել- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։