պակաս

Հայերեն

«պակաս» ժեստը հայերեն ժեստերի լեզվով

• ՄՀԱ՝ [pɑˈkɑs]

Դասական ուղղագրութեամբ՝ պակաս

վանկեր՝ պա•կաս 

Ստուգաբանություն

Փոխառություն իրանական աղբյուրից՝ *upa-kas (upa- նախածանց և kas- «փոքր, պակասավոր»). հմմտ. ավեստերեն kasu-, սողդերեն kas- «փոքր», պարսկերեն kāstan «պակասել»։

Ածական

1. ոչ ամբողջական, որոշ մաս՝ քանակ ևն պակասող, որոշ չափով՝ քանակով՝ մասով պակասեցրած՝ պակասեցվսծ ◆ Գիրքը պակաս թերթեր ունի։
2. ոչ լրիվ, ոչ ամբողջ, որոշ մաս՝ քանակ՝ չափ հանած, սահմանվածից՝ հասանելիքից ևն որոշ մաս նվազեցրած ◆ Իրենց աշխօրերը պակաս են գրանցում։ (Նաիրի Զարյան)
3. որոշ չափից՝ քանակից ևն քիչ նվազ, որոշակի չափի՝ քանակի չհասնող ◆ Մտածում է, որ հազարից պակաս չի լինի։ Հովհաննես Թումանյան
4. անկատար, ոչ կատարյալ, թերակատար, թերի ◆ Ի՞նչ պակաս դասագիրք է, որ այդքան վատաբանում եք։
5. անարժան, ոչ արժանի, հարկ եղած մակարդակը՝ գիտելիքները՝ որակը չունեցող ◆ Ի՞նչ պակաս ուսանող է։
6. նվազ, թույլ, ոչ ուժգին, ոչ բուռն ◆ Մի՞թե նրանց անմեղ սերը պակաս ուժով կխրախուսե և կոգևորե ինձ։ (Մուրացան)
7. փոքր, քիչ ◆ Եվ ի՞նչ պակաս հարստություն է այն սարը։ (Ակսել Բակունց)
8. բացակա, խմբում՝ տվյալ տեղում՝ հավաքույթում ևն չեղող՝ ներկա չգտնվող ◆ Մեկնելուց առաջ ստուգեցին, թե քանի հոգի են պակաս:
9. պակասություն՝ թերություն՝ արատ հանդիսացող ◆ Դումայի մի քանի անդամներ… բամբասում էին Մաթևոս Բեյի այդ պակաս կողմը։ (Ակսել Բակունց)
10. որևէ բանի զիջող, որևէ բանի համեմատությամբ ցածր՝ վատ ◆ Ասացեք, խնդրեմ, ինչո՞վ է տանից պակաս: Հովհաննես Թումանյան
11. խելապակաս, խելքից պակաս, տկարամիտ ◆ Այստեղ ժամանակ էլ նա մի քիչ պակաս էր։ (Հակոբ Մանանդյան)
12. դժվարին, տնտեսական ոչ բարվոք վիճակ ներկայացնող, տնտեսապես անապահով ◆ Եվ եթե պետք է սուղ ապրել մի քիչ ու ձգել հոգին - ժամանակավոր օրեր են պակաս:

Մակբայ

(բացի վերի նշանակությունների մակբայական կիրառություններից)

1. նվազ չափով, նվազ

◆ Եվայի վրա միշտ խորը ազդեցություն էր ունենում այն ամենը, ինչ որ ավելի կամ պակաս հերոսությանկնիք էր կրում։ (Նար-Դոս)

Գոյական

1. պակասող բան, պակասություն ◆ Բայց մի մեծ պակաս ուներ յուր ուրախության մեջ։ (Մուրացան)
2. մարմնական արատ՝ պակասություն ◆ Ինչպե՞ս չեք խղճում այդ տղային գոնե նրա պակասը հաշվի առեք։
3. թերություն, պակասվոր կողմ, բաց ◆ Աշխատությունը շատ պակասներ ունի։
4. պակասորդ ◆ Դրամարկղում հայտնաբերեցին գգալի գումար կազմող պակաս։
5. կարիք, պահանջ։ ◆ Ամենուրեք բանվորական ձեռքերի պակաս էր զգացվում։ (Ա Սեկոյան
6. անբավարարություն, պակասություն, հարկ եղածից՝ պահանջվածից պակաս լինելը ◆ Միջոցներըպակասի հետևանքով շենքը կիսավարտ էր մնացել։ Սիլվա Կապուտիկյան

Հոմանիշներ

1. սակավ, թերի, քիչ, առսակավ
2. անկատար, թերակատար, թերի
3. նվազ, թերի
4. անարժան, զիճող
5. բացակ
6. տե՛ս խելապակաս
7. տե՛ս պակասություն
8. տե՛ս թերություն
9. տե՛ս կարիք
10. տե՛ս անբավարարություն

Արտահայտություններ

1. պակաս բերել - տե՛ս վիժել
2. պակաս տեղ ունենալ - թերություն ունենալ, անկատար լինել
3. ոչ պակաս
   1. նույնքան, նույն չափ
   2. հենց այդքան
   3. առնվազն, ամենաքիչը

Թարգմանություններ

անգլերեն՝ default, shortage, lack, gap, deficiency, indigence, dearth, less գերմաներեն՝ դանիերեն՝ թուրքերեն՝ իսպաներեն՝ իտալերեն՝ հոլանդերեն՝ հունարեն՝ շվեդերեն՝ պորտուգալերեն՝ ռուսերեն՝ неполный (ru) ‎(nepolnyj), недостаточный (ru) ‎(nedostatočnyj), меньший (ru) ‎(menʹšij), неудовлетворительный (ru) ‎(neudovletvoritelʹnyj), малый (ru) ‎(malyj), маленький (ru) ‎(malenʹkij), недостающий (ru) ‎(nedostajuščij), отсутствующий (ru) ‎(otsutstvujuščij), плохой (ru) ‎(ploxoj), нехватка (ru) ‎(nexvatka) վրացերեն՝ ֆրանսերեն՝

Աղբյուրներ

• Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
• Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
• Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։