տարր
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [tɑɾː]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ տարր
վանկեր՝ տարր
Ստուգաբանություն խմբագրել
Թերևս բնիկ հնդեվրոպական՝ *der- «քերթել, ճեղքել» արմատից, որից նաև տեռել, տրամ. հմմտ. հին հնդկերեն dar- «բաժանել», ավեստերեն darodar- «ճեղքել», կիմրերեն darn «կտոր, մաս»։
Գոյական
- ըստ հին հունական մատերիալիստ փիլիսոփաների՝ բոլոր երևույթների հիմքում ընկած, բնության հիմնական բաղկացուցիչ մասերից (կրակ, ջուր, օդ, հող) յուրաքանչյուրը
- (քիմ․) պարզ նյութ, որը սովորական քիմիական միջոցներով չի տարրալուծվում և հանդիսանում է այլ բարդ նյութերի բաղկացուցիչ մասը
- բաղադրիչ, որևէ բանի կազմող, բաղադրող բաղկացուցիչ մասերից յուրաքանչյուրը ◆ Տաղաչափության ամեն մի տարրն իր տեղն ու դերն ունի բանաստեղծական խոսքի մեջ։
- որևէ բանի առանձին մաս՝ կողմ, որը նրան բնորոշ առանձնահատկություն է տալիս ◆ Հին հայկական ճարտարապետության տարրերը կառույցի ձևավորման մեջ։
- հասարակական որևէ խավի՝ միջավայրի ներկայացուցիչներ ◆ Իշխող տարրը ուսանողությունն էր։ (Վահան Տերյան)
- տարերք ◆ Տարրերուն աղաղակովը տրոփուն, սա իրիկունն ըլլայի ես։ (Միսաք Մեծարենց)
- (փխբ․) մարդ, անձնավորություն (սովորաբար, բացասական գնահատականով) ◆ կասկածելի, բարոյալքված, հակահեղափոխական տարր
- (հնց․) նախանյութ, հիմնանյութ, որից կազմված են երևույթները, առարկաները, կենդանի էակները ◆ Պարոններ, յուրաքանչյուր մարդ բաղկացած է երկու տարրից: (Շիրվանզադե)
- զբաղմունք, սեռ, հասակ, դասակարգային պատկանելություն և նման բաներ ցույց տվող ածականների կապակցությամբ կազմում է համապատասխան իմաստով հավաքականներ
- որևէ հոսանք, խմբավորում և այլն ներկայացնող մարդիկ Աջ տարրերը պետական հեղաշրջում են պատրաստում (Կ. Ռյուկման) (հոգն.)
- տե′ս տարերք
Հոմանիշներ խմբագրել
- նյութ, տարերք (պարզ նյութ, որ սովորական քիմիական միջոցներով չի տարրալուծվում)
- տե′ս բաղադրիչ
- տե′ս նախանյութ
- տե′ս մարդ
Արտահայտություններ խմբագրել
- քիմիական տարր
| Ի արտաքին հոլովում | ||
| Եզակի թիվ | Հոգնակի թիվ | |
| Ուղղ. | տարր(ը) | տարրեր(ը) |
| Սեռ. | տարրի | տարրերի |
| Տր. | տարրի(ն) | տարրերի(ն) |
| Հայց. | տարր(ը) | տարրեր(ը) |
| Բաց. | տարրից | տարրերից |
| Գործ. | տարրով | տարրերով |
| Ներգ. | տարրում | տարրերում |
| Թարգմանություններ | |
Աղբյուրներ խմբագրել
- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։
- Ս․ Գասարջյան, Ճարտարապետական և շինարարական տերմինների ռուս-հայերեն և հայ-ռուսերեն բացատրական բառարան, Երևան, 2007 — 572 էջ։
- Սերգեյ Ավագյան, Հայերեն-անգլերեն-ռուսերեն խոհարարական բացատրական բառարան, Երևան, «ԴԱԼԼ», 2009 — 240 էջ։
- Մ․Խ․ Պողոսյան, Ֆրանսերեն-հայերեն ագրոէկոլոգիական և անտառագիտական տերմինների համառոտ բառարան (ՀԳԱ), Երևան, 2005 — 144 էջ։
- Մ․Մ․ Ռոզենտալի, Փիլիսոփայական բառարան (Հայաստան), Երևան, 1975 — 468 էջ։