դեմք
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [dɛmkʰ]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ դէմք
Արտասանություն
խմբագրել
վանկեր՝ դեմք
Ստուգաբանություն
խմբագրելԳոյական
- մարդու գլխի առջևի մասը, երես ◆ Ձեր դեմքը շիկնում է հանկարծ։ (Վահան Տերյան) ◆ Լիլիթը նայեց Ադամի խղճալի դեմքին և լիահնչուն քրքիջ արձակեց։ (Ավետիք Իսահակյան)
- անձ, անհատ, մարդ ◆ Առաջս եկան երջանիկ օրեր, սիրելի դեմքեր, որ հիմի չկան։ Հովհաննես Թումանյան ◆ Այդ շրջանում միակ լուսավոր դեմքը, միակ մխիթարիչն ու սփոփիչը մայրն էր։ (Վահան Տերյան)
- անհատի՝ մարդու յուրահատուկ կերպարը, անհատականություն, բնավորություն
- ուժեղ՝ շեշտված անհատականություն ունեցող մարդ, աչքի ընկնող գործիչ ◆ Պատմական դեմք: ◆ Հետաքրքիր քաղաք է նաիրյան այս քաղաքը և բազում խորհրդավոր և հետաքրքիր դեմքեր ու պատմություններ ունի։ Եղիշե Չարենց
- կերպար, հերոս
- տեսք, կերպարանք
- դիմանկար, դիմապատկեր ◆ Ահա մեկը, գրավել է պատի կեսը, նկարելով զանազան դեմքեր և արկածներ Դորպատի ուսանողների կյանքից։ (Ակսել Բակունց) ◆ Հասկանու՞մ եք՝ քարի մեջ փորել է հրաշալի դեմքեր։ Եղիշե Չարենց
- քրիստոնեական կարգ, որ ցույց է տալիս գործողության կամ առարկայի դիմային հարաբերությունը խոսողի հետ
- դեմքեր, մարդիկ, անձնավորություններ
- առարկայի պատկերը ◆ Վանա ծովի հայելու մեջ ցոլաց դեմքը Սիփանի։ Հովհաննես Շիրազ
- առարակայի արտաքին կողմը, մակերեսը ◆ Քիչ տեղացող անձրևը մաքրել էր երկրի դեմքը:
- քերականական կարգ, որ ցույց է տալիս խոսողին, խոսակցինև երրորդ անձին ◆ Առաջին՝ երկրորդ՝ երրորդ դեմք:
- (պաշտանվ․) մարդու գլխի դիմացի՝ առջևի մասը
Հոմանիշներ
խմբագրել- երես, աչքունք, երեսհարք, երեսքահատ, քիթ ու մռութ, քիթ ու պռունկ
- տե՛ս դիմագիծ
- տե՛ս անձ, անհատ
- տե՛ս անհատականություն, բնավորություն
- տե՛ս կերպարանք, տեսք
- տե՛ս դիմանկար
- տե՛ս կերպար
Արտահայտություններ
խմբագրել- դեմք դարձնել մեկից - մեկի նկատմամբ ունեցած վերաբերմունքը փոխել, երես դարձնել
- դեմք ցույց տալ - ներքին հուզմունքը (ուրախությունը, զարմանքը և այլն) դեմքի արտահայտությունը ցույց տալ
- դեմքը բացվել - զվարթ՝ ուրախ տեսք ունենալ
- դեմքը մթնել - տխրել
- դեմքը թթվեցնել - մռայլվել, խոժոռվել
- դեմքը փայլել - ցնծագին տեսք ունենալ
- դեմք ընդունել, դեմք ստանալ
- գործ է ածվում հատկապես մի քանի որոշիչ բառերով՝ ուրախ, լուրջ, թախծոտ, խոժոռ և այլն բառերի հետ և նշանակում է դեմքի վրա ուրախություն, լրջություն, թախիծ, խոժոռում և այլն արտահայտել
- դիմագծերը փոխել
- դեմքին կարդալ - դեմքի արտահայտությունից հասկանալ (միտքը)
- դեմքի գույնը տեղը գալ
- վերականգնվել նախկին հոգեվիճակը
- կազդուրվել, առողջանալ
| Հոլովում |
| Եզակի թիվ | Հոգնակի թիվ | |
|---|---|---|
| Ուղղ. | դեմք(ը) | դեմքեր(ը) |
| Սեռ. | դեմքի | դեմքերի |
| Տր. | դեմքի(ն) | դեմքերի(ն) |
| Հայց. | դեմք(ը) | դեմքեր(ը) |
| Բաց. | դեմքից | դեմքերից |
| Գործ. | դեմքով | դեմքերով |
| Ներգ. | դեմքում | դեմքերում |
| Բաղադրյալ բառեր | |
| Թարգմանություններ | |
Աղբյուրներ
խմբագրել- Դ․Ս․ Չիլինգարյան, Ե․Լ․ Երզնկյան, Պաշտպանական-անվտանգային տերմինների հայերեն-ռուսերեն-անգլերեն բացատրական բառարան, Գյումրի, «ՀՀ ՊՆ ռազմավարական հետազոտությունների ինստիտուտ», 2015 — 1196 էջ։