պաշտպանություն
Հայերեն
Գոյական
- ՄՀԱ՝ [pɑʃtpɑnutʰˈjun]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ պաշտպանութիւն
վանկեր՝ պաշտ•պա•նութ•յուն
- թշնամական հարձակումից վնասակար գործողություներից են պաշտպանվելը, պաշտպանել
- պաշտպանական միջոցների, միջոցառումների ու հնարավորությունների ամբողջությունը
- վնասակար ազդեցությունից, ներգործությունից են պաշտպանող միջոցների ամբողջությունը աշխատանքի պաշտպանության միջոցներ
- որևէ բանի անխախտությունը, ճշգրիտ կիրառությունը, անվթարությունը ապահովող միջոցների ամբողջությունը ◆ Քաղաքացիների իրավունքների, աշխատանքային անվտանգության պաշտպանություն
- մեղադրանքի (լիակատար կամ մասնակի) հերքման, մեղադրյալի անմեղության կամ նվազ մեղապարտության ապացուցման ծառայող դատավարական գործողությունների ամբողջությունը (իրավ․)
- դատապաշտպանների կազմը կամ պաշտպանող կողմը դատարանում (իրավ․)
- մրցակիցներից յուրաքանչյուրի գործադրած միջոցների ամբողջությունը, հակառակորդի հարձակումից, հարվածներից են պաշտպանվելու ճնշումը չեզոքացնելու համար (սպորտ.)
- մարզական խաղերի մեջ, պաշտպանների կազմը
- հատուկ նիստում դիսերտացիան, դիպլոմը են պաշտպանելը և դրա հետ կապված արարողությունների ամբողջությունը
- հովանավորություն, խնամակալություն (փխբ․)
- որևէ բանի պահպանում գործածության, կիրառության, կատարման շարունակում ◆ Ավանդություների պաշտպանություն
- հավանություն առաջարկությունը պաշտպանության արժանացավ
- (միգ․) «պաշտպանություն» հասկացության մեջ ներառված են անհատի իրավունքների նկատմամբ լիարժեք հարգանքն ապահովող բոլոր գործողությունները՝ իրավունքի համապատասխան ճյուղերի տառին ու ոգուն համապատասխան, այսինքն՝ մարդու իրավունքների ոլորտում գործող իրավունք, միջազգային մարդասիրական իրավունք և փախստականների իրավունք
- տե՛ս նաև լրացուցիչ պաշտպանություն, դե ֆակտո պաշտպանություն, լիազորում, մարդու անվտանգություն
- (պաշտանվ․) պետության ինքնիշխանության, անկախության, տարածքային ամբողջականության և սահմանների անձեռնմխելիության պահպանմանը և դրան պատրաստմանը նպատակաուղղված քաղաքական, տնտեսական, ռազմական, սոցիալական, իրավական և այլ բնույթի միջոցառումների համակարգ
- (իրավգ․) դատավարական գործունեություն, որն իրականացնում է պաշտպանության կողմը` նպատակ ունենալով հերքել մեղադրանքը կամ մեղմացնել պատասխանատվությունը, պաշտպանել այն անձանց իրավունքներն ու շահերը, որոնց վերագրվում է քրեական օրենսգրքով արգելված արարքի կատարումը, ինչպես նաև` նպաստել ապօրինաբար քրեական հետապնդման ենթարկված անձանց իրավունքների վերականգնմանը
- (հատուկ կրթ․) անձին պաշտպանելը, նրա պաշտպանված լինելը
- (ռազմ․) պաշտպանությունը համազորային մարտի տեսակներից մեկն է, որի ժամանակ մղվող մարտական գործողությունների հիմնական նպատակն է ետ մղել հակառակորդի գերազանցող ուժերի հարձակումը, զգալի կորուստներ պատճառելով նրան ուժասպառ անել, պահել պաշտպանության կարևոր շրջանները (բնագծերը, օբյեկտները) և, դրանով իսկ, բարենպաստ պայմաններ ապահովել վճռական հակահարձակման անցնելու համար
Հոմանիշներ
խմբագրել- դիմադրություն (պաշտպան(վ)ելը)
- տե՛ս ինքնապաշտպանություն
- ապահովություն (որևէ բանի ապահովող միջոցների ամբողջությունը)
- տե՛ս դատապաշտպանություն
- հովանավորություն, պատսպարություն, խնամակալություն, թևութիկունք, թև-թիկունք (ժղ․), մեջք (գվռ.) կռնակ (պաշտպանելը, հովանավորելը, հովանավորվելը)
- տե՛ս ջատագովություն
- տե՛ս պահպանություն
- տե՛ս հավանություն
Արտահայտություններ
խմբագրել- պաշտպանություն գտնել - պաշտպանվել (մեկի կամ մի բանի կողմից) պաշտպանության արժանանալ
- պաշտպանության տակ առնել - պաշտպանել
| Բաղադրյալ բառեր | |
| Թարգմանություններ | |
| |
Ստուգաբանություն
խմբագրելԱղբյուրներ
խմբագրել- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։
- Միգրացիայի ոլորտի տերմինների բառարան, Գյումրի, «Միգրացիայի Միջազգային Կազմակերպություն», 2013 — 175 էջ։
- Դ․Ս․ Չիլինգարյան, Ե․Լ․ Երզնկյան, Պաշտպանական-անվտանգային տերմինների հայերեն-ռուսերեն-անգլերեն բացատրական բառարան, Գյումրի, «ՀՀ ՊՆ ռազմավարական հետազոտությունների ինստիտուտ», 2015 — 1196 էջ։
- Ա.Ս. Ոսկերչյան, Քրեաիրավական տերմինների արդի համառոտ բացատրական բառարան: Քրեական իրավունք, քրեադատավար. իրավունք, Երևան, «ԵԳԵԱ», 2004 — 184 էջ։
- Զաքարյան Ս․, «Հատուկ կրթության» հասկացությունների անգլերեն-հայերեն համառոտ բառարան, Երևան, «Զանգակ», 2007 — 56 էջ։
- Ֆարիդ Գրիգորյան, Ռազմագիտական տերմինների դպրոցական հայերեն-ռուսերեն թարգմանական-բացատրական բառարան (Մակմիլան-Արմենիա), Երևան, 2006 — 144 էջ։
- Մ․Խ․ Պողոսյան, Ֆրանսերեն-հայերեն ագրոէկոլոգիական և անտառագիտական տերմինների համառոտ բառարան (ՀԳԱ), Երևան, 2005 — 144 էջ։