կողմ
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [kɔʁm]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ կողմ
վանկեր՝ կողմ
Ստուգաբանություն
խմբագրելԳրաբարյան «կողմն» ձևից, որն էլ կազմվել է կող արմատից՝ -մն վերջածանցով (հին կազմություն)։
Գոյական
- որևէ բանի կողքային տարածություն՝ տեղ, ինչպես նաև այդ ուղղությունը ◆ Հորիզոնի կողմերը:
- որևէ բանի միջին գծից՝ մեջտեղից աջ կամ ձախ ընկած տարածություն՝ տեղ, ինչպես նաև որևէ բանից աջ կամ ձախ գտնվող ուղղությունը ◆ Սեղանի մի կողմում գրքեր են դարսված։
- ուղղություն ◆ Ո՞ր կողմն ես գնում։
- եզր, ափ ◆ Գետի՝ ծովի արևմտյան կողմ:
- առարկայի կողային մակերես, կողք, կող ◆ Նավի աջ կողմը թեքվել Էր։
- (փխբ․) դեպքերի կենտրոնից՝ գլխավոր ուղուց՝ գծից դուրս՝ հեռու ◆ Պայքարից ու առօրյա եռուզեռից մի կողմ էր կանգնել։
- առարկայի՝ իրի և այլնի մակերեսներից յուրաքանչյուրը ◆ Վերարկուի երեսի կողմը:
- որևէ բանի բաղկացուցիչ մաս՝ տարր։ ◆ Վեպի գեղարվեստական կողմը թույլ է։
- հատկություն, առանձնահատկություն ◆ Զեկուցման թույլ և ուժեղ կողմերը:
- կողմնակից, թեր, համախոհ
- որոշ ուղղությամբ ընկած բնակավայր, երկիր, գավառ
- (երկրչ․) երկրաչափական մակերևույթի (մարմնի) տարածությունը սահմանափակող ուղիղ գծի հատված
- (իրավգ․) մարմինները և անձինք, որոնք քրեական դատավարությունում մրցակցային հիմունքներով իրականացնում են քրեական հետապնդում կամ պաշտպանություն
- մարդ կամ մարդկանց խումբ, որ որևէ հանգամանքներով հակադրության մեջ է գտնվում մի ուրիշ մարդու կամ մարդկանց խմբի հետ
- իրար հետ ազգակցական կապերով կապված մարդկանց խումբ
Կապ
- մոտ, մոտերքը, դեմ ◆ Երեկոյան կողմը կգամ քեզ մոտ։
(բացառական հոլով)՝ կողմից
- նկատմամբ, վերաբերմամբ, ինչ վերաբերում է
- տեսակետով, ելակետ ունենալով
- մեկի անունից, մեկին ներկայացնելով
- որքան որ կախված է մեկից
Հոմանիշներ
խմբագրել- ուղղություն, կույս (հին), (գվռ․)՝ դի, դիհ, դեխ, կուռ, կուշտ
- տե՛ս ափ
- տե՛ս կող, կողք
- տե՛ս հատկություն
- տե՛ս համախոհ
- թեր, կողմնակից
- տե՛ս երկիր
- տե՛ս մոտ
Արտահայտություններ
խմբագրել- կողմը անցնել (մեկի)- մեկին համակիր լինել, մեկին պաշտպանել՝օգնել՝օժանդակել
- կողմը բռնել (մեկի)
- մեկի կողմն անցնել, կողմնակից դառնալ
- կողմնապահություն անել, պաշտպանել (թեկուզ և անիրավացիորեն)
- իր (յուր) կողմը գրավել՝ գցել՝ ձգել - իրեն համախոհ՝ կողմնակից դարձնել
- կողմը պահել (մեկի) - նույնն է՝ կողմը բռնել
- կողմը տաշել (մեկի)- մեկի օգտին գործել՝ խոսել
- իր (յուր) կողմը քաշել - նույնն է՝ իր կողմը գրավել
- կողմը քաշել (մեկի)- նույնն է՝ քաշել (մեկին)
- մի կողմ դնել
- չօգտագործել, պահել, խնայել, ետ դնել
- մի կողմ թողնել, հաշվի չառնել, ուշադրության չարժանացնել, անտեսել
- առժամանակ չզբաղվել մի բանով
- մի կողմ թողնել
- հաշվի չառնել, ուշադրության չարժանացնել, անտեսել
- առժամանակ չզբաղվել մի բանով
| Ի արտաքին հոլովում | ||
| Եզակի թիվ | Հոգնակի թիվ | |
| Ուղղ. | կողմ(ը) | կողմեր(ը) |
| Սեռ. | կողմի | կողմերի |
| Տր. | կողմի(ն) | կողմերի(ն) |
| Հայց. | կողմ(ը) | կողմեր(ը) |
| Բաց. | կողմից | կողմերից |
| Գործ. | կողմով | կողմերով |
| Ներգ. | կողմում | կողմերում |
| Թարգմանություններ | |
| |
Աղբյուրներ
խմբագրել- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։
- Ա.Ս. Ոսկերչյան, Քրեաիրավական տերմինների արդի համառոտ բացատրական բառարան: Քրեական իրավունք, քրեադատավար. իրավունք, Երևան, «ԵԳԵԱ», 2004 — 184 էջ։