վայրենի
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [vɑjɾɛˈni]
Դասական ուղղագրութեամբ՝
վանկեր՝ վայ•րե•նի
Ստուգաբանություն
խմբագրելԱծական
- բնական պայմաններում ապրող, չընտելացված, վայրի
- վայրենաբույս, վայրի, ոչ կուլտուրական, ոչ մշակութային
- անմշակ մնացած, չմշակված, մշակության չենթարկված
- անապատային, անբնակ, ամայի ◆ Վայրենի վայրեր՝ երկիր։
- հեռավոր ու հետամնաց, խուլ ◆ Իսկ մենք այս վայրենի ծմակից դուրս չենք գալիս։ (Ակսել Բակունց)
- չպատվաստված՝ վայրի բույսի տված ◆ Կերել էր վայրենի պտուղներ։ Հովհաննես Թումանյան
- բնական պայմաններում գտնվող թողնված, կուսական ◆ Վայրի անտառ՝ բնություն։
- նախնադարյան վիճակում գտնվող, վայրենության աստիճանի վրա գտնվող
- անկիրթ, անդաստիարակ, անկարգ ◆ Դա ին՞չ վայրենի երեխա եք մեծացրել։
- կոպիտ, բռի, անտաշ, անկիրթ
- մարդկանցից խուսափող՝ փախչող ◆ Այդ փոքրիկ վայրենիները այնպես էին նայում… ավագ քահանային։ (Ակսել Բակունց)
- կատաղի, մոլեգին, անզուսպ◆ Էլ չի հռնդում սիրտս վայրենի: Եղիշե Չարենց ◆ Վայրենի քամին ծեծում էր կուրծքս հսկայի ուժով։ Եղիշե Չարենց
- (փխբ․) անպատշաճ, անքաղաքավարի, սանձարձակ ◆ Այդ ժողովրդական պարերը… պահած են քիչ մի վայրենի բնույթը։
- գազանային, անագորույն, դաժան ◆ Մնացածները ենթարկվեցին վայրենի ու դաժան ծեծի։ Դերենիկ Դեմիրճյան
- (փխբ․) գազանաբարո, դաժան, անգութ, վայրենաբարո ◆ Հարձակվեցին գյուղի վրա վայրենիները և կրակի տվեցին։
- վայրենուն հատուկ, վայրենական ◆ Աղջիկը չի վախենում նրա վայրենի, սարսափելի ձենից։ Հովհաննես Թումանյան
- (փխբ․) արտասովոր, արտակարգ, սովորականի սահմաններց դուրս եկող ◆ Վայրենի ծիծաղ՝ քրքիջ` ուրախություն։
- (փխբ․) անաղարտ, մարդկային ձեռքով չաղարտված, չխաթարված, բնական ◆ Գեղեցիկ էր կախարդական կղզին՝ յուր վայրենի գեղեցկությամբ։ (Րաֆֆի)
- (փխբ․) արտառոց, տարօրինակ, ծայրահեղության հասած ◆ Լրագրային այդպիսի վայրենի սուտ լուրը մեզանից շատերին շշմեցրեց։ (Ալեքսանդր Պուշկին)
- նախնադարյան վիճակում գտնվող, քաղաքակրթության ցած աստիճանի վրա կանգնած, հետամնաց, բարբարոս ◆ Վայրենի մարդը… ամեն տեղ էլ հարմարվել է իրեն շրջապատող պայմաններին։ Հովհաննես Թումանյան
- (փխբ․) խավար, մութ, տգետ, նախապաշարված ◆ Իրենց ամբողջ կյանքում պատերազմեցին նրանք վայրենի նախապաշարմունքների դեմ։ (Րաֆֆի)
- (փխբ․) կենդանուն հատուկ, անասնական ◆ Եվ ցոլացին սուր աչքերը ցանկությունից վայրենի: Հովհաննես Թումանյան
Գոյական
- նախնադարյանմարդ, նախամարդ ◆ Մարդկությունը երկար ուղի է անցել… վայրենիների փոքրիկ համայնքներից մինչև մեծ ազգերը (Դասագիրք)։
Հոմանիշներ
խմբագրել- վայրի, անընտել, անընտանի, անձեռնասւն, վայրասուն
- վայրենաբույս, վայրի
- անմշակ, խոպան, կորդ
- անբնակ, ամայի, վայրի, անապատային
- տե՛ս բարբարոս
- տե՛ս հետամնաց
- տե՛ս կուսական
- տե՛ս անկիրթ
- տե՛ս կատաղի
- տե՛ս անպատշաճ
- տե՛ս դաժան
- տե՛ս վայրենաբարո
- տե՛ս գազանային
Արտահայտություններ
խմբագրել| Բաղադրյալ բառեր | |
| Թարգմանություններ | |
| |
Աղբյուրներ
խմբագրել- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։