վերջին
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [vɛɾˈd͡ʒin]
Դասական ուղղագրութեամբ՝
վանկեր՝ վեր•ջին
Ածական
- ըստ կարգի, հերթականության, հաջորդականության վերջում գտնվող, եղող, տեղի ունեցող ◆ Շարասյան վերջին շարք, հանդիսասրահի վերջին կարգ։
- ըստ րամանակի ամենից ուշ երևան եկող, եկած, հետին ◆ Վերջին ժառանգ, վերջին դեպքեր, իրադարձություններ, ճակատամարտ։
- գոյության, կյանքի վերջում եղած, տեղի ունեցած, զուգադիպած (եղող, տեղի ունեցող, զուգադիպող), նախամահվան ◆ Կյանքի վերջին ժամ, դա նրա վերջին ճիչն էր։
- մնացած, մի բանի վերջում մնացած, պահված, սպառվելուց, ավարտվելուց առաջ եղած, մնացած ◆ Վերջին պատառ հացը նա անապաստան երեխային տվեց։
- մի բանի անցնելուց, վերանալուց, ցրվելուց հետո պահպանված, մնացած միակը, եզակին հանդիսացող ◆ Վերջին մոհիկանը, վերջին ամպը դեռ սահում էր դեպի վեր։
- նախորդ, նախընթաց ◆ Վերջին ժողովում նրանք վիճեցին, բրիգադում տիրող անառողջ մթնոլորտը վերացնելու հարցը քննելիս։
- անմիջականորեն մի բանի նախորդած, նախորդող ◆ Նրան հավասարակշռությունից ահնողը այդ վերջին հարցն էր, վերջին սահմանումից ինքնին բխում է, որ…:
- միայն վերջերս երևան եկած, հայտնված, նորագույն ◆ Բոլոր երեքն էլ հագնվում էին եվրոպական վերջին մոդայով։ (Կ. Ռյուկման)
- ծայրահեղ, ծանրագույն ◆ Մենք չենք վախենում լեռներից, բեռներով գնում ենք… դրսևորելով մարդկային տոկոնության վերջին սահմանը։ (Տենցինգ)
- որևէ բանի ավարտական, փուլը, մասը, պահը ներկայացնող ◆ Մրցորդների վերջին հանդիպում։
- վերջնական, վճռական ◆ Սա է վերջին կռիվը և պայքարը մեր մեծ։ (Ինտերնացիոնալ)
- վերջնական, անփոփոխելի, անառարկելի, զիջումներ, փոփոխություններ չթույլատրող, չընդունող ◆ Չէ՞ որ դա վերջին վճիռն է։
- բոլորից աննշան, վատթար, վատ, հետին ◆ Վերջին ստահակն էլ այդպես չէր վարվի, դասարանի վերջին աշակերտ։
- անպատշաճ, անվայել ◆ Վերջին խոսքերով անպատվեց նրան։
- որպես փոխանուն գոյական
- բոլորից հետո եղողը, եկողը, այսպես կամ այնպես վարվողը
- նախընթաց խոսքում հիշվածը, հենց նոր հիշվածը (առավել ս հոդով) ◆ Վերջինս չէր ուզում համաձայնել, վերջինները զրկեցին նրան թե՛ աչքից և թե՛ գահից։ (Րաֆֆի)
Հոմանիշներ
խմբագրել- հետին (ըստ կարգի, հերթականության վերջում գտնվող, տեղի ունեցող)
- ետին, հետին, ուշ (ըստ ժամանակի ամենից ուշ երևան եկած, եկող)
- մնացած (մի բանի վերջում մնացած, պահված)
- նախորդ, նախընթաց
- եզակի (մի բանից պահպանված)
- վերջնական, վախճանական
- նոր, նորագույն (միայն վերջերս եկած, հայտնված)
- տե´ս ծայրահեղ, ծայրագույն
- տե´ս վերջնական
- վերջնական, անփոխարինելի, անփոփոխական, անփոխարինելի, անառարկելի (փոփոխություններ, զիջումներ չընդունող, չթույլատրող)
- ավարտական (փուլ, աստիճան)
- վատ, վաթար, ստորին, հետին (բոլորից աննշան)
- տե´ս անվայել
Արտահայտություններ
խմբագրել- վերջին աստիճան
- որևէ բանի հաջորդական աստիճաններից ըստ կարգի, ըստ հաջորդակնության եզրափակիչ աստիճանը
- ծայրաստիճան, ծայրահեղ
- վերջին դատաստան - ըստ քրիստոնեկան կրոնի, աշխարհի վերջում տեղի ունենալիք ահեղ դատաստանը (կրոն․)
- վերջին ժամ - նույնն է` վերջին նորություններ
- վերջին ժամանակներ(ս) - նախըթաց օրերին, այժմվա ժամանակին նախորդած ժամանակներում
- վերջին լուրեր - նույնն է` վերջին նորություններ
- վերջին խոսք
- դատաքննությունից հետո, նախքան դատարանի վճիռ ընդունելը մեղադրյալի խոսքը, որի իրավունքը վերապահված է օրենքով (իրավ․)
- ժողովներում, բանավեճերում և այլնում զեկուցողի ամփոփիչ, եզրափակիչ պատասխանը
- գիտության, տեխնիկայի, արվեստի և այլնի բնագավառում նորագույն, նորագույն դեռևս չգերազանցված նվճում, հաջողություն, գյուտ
- վճռական գործողություն
- վերջին ծայր - ծայրահեղ, ծայրահեղորեն (արևմտհ․)
- վերջին նորություններ - լրագրերում, ռադիո-հեռուստատեսային հաղորդումներում հայտնվող տեղեկություններ, որոնք դեռևս չեն հրապարակվել
- վերջին քուն - մահ
- վերջին քունը ծանրանալ վրան - մեռած լինել
- վերջինը լինել
- իր տեսակի, բնագավառի և այլնի մեջ հետինը, վատագույնը լինել
- հաղթողը լինել (արևմտհ․)
- մինչև վերջին շունչը
| Թարգմանություններ | |
Ստուգաբանություն
խմբագրելԱղբյուրներ
խմբագրել- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։