Վիքիբառարան

տակ

Հայերեն

Դասական ուղղագրութեամբ՝ տակ

վանկեր՝ տակ 

տակ 1

խմբագրել

Ստուգաբանություն

խմբագրել

Իրանական փոխառություն. հմմտ. միջին պարսկերեն *tak, պարսկերեն tak:

Գոյական

  1. առարկայի ցածի ստորին կողմը, առարկայի ցածի մասը ◆ Պատի տակը խարխլել է։
  2. այն առարկան, տարածությունը, տեղը, որի վրա գտնվում է մեկը կամ մի բան ◆ Սարը տակիս դողում էր։ (Վախթանգ Անանյան)
  3. մարմնի որևէ անդամի ցածի մասը ◆ Ոտքի տակը ցավում էր։
  4. կոշիկի, ոտնամանի ներքըի մասը, ներբան
  5. (փխբ․) ծայր, վերջ ◆ Այս գործի տակը չի երևում։
  6. հատակ, խորք ◆ Ջրերի տակին ձայնիկդ առա։ (Ավետիք Իսահակյան)
  7. բույսի հողի մեջ գտնվող մասը, արմատ
  8. ճակնդեղ, բազուկ (արմատը)
  9. երեխայի խանձարուր, անկողին, երեխայի տակի շոր
  10. ծալ, շերտ, շարք (թվականների հետ)
  11. որևէ բանի տակ դնելու հարմարանք ◆ Բաժակի տակ:
  12. շար

Կապ

  1. ցույց է տալիս այն առարկան, տեղը, որի ցածի մասում կա, գտնվում է մեկը, մի բան կամ կատարվում է որևէ բան, ներքո, ներքև ◆ Կանաչ վիթխարի ընկուզենու տակ… միասին բազմած, մի շրջան կազմած քեֆ էին անում։ Հովհաննես Թումանյան
  2. այն առարկանը, երևույթը և այլնը, որին ենթարկվում է մեկը կամ մի բան ◆ Պատասխանատվության տակ ընկնել։ ◆ Դատի տակ եղե՞լ եք։ ◆ Մի մասը դրեց Արտակի հրամանատարության տակ: Դերենիկ Դեմիրճյան
  3. այն անձը, երևույթը, որի հովանավորությանը, պաշտպանությանը, խնամքին է ենթարկվում մեկը կամ մի բան ◆ Կուզեմ… գրանիտե բազուկիս տակ պաշտպանեմ սեռդ ու գեղդ անժպիտ։ (Դանիել Վարուժան)
  4. գործողության ուղղվածությունը դեպի մի բանի խորքը, հատակը ◆ Թե´ ձին և թե´ ձիավորը սկեցին ջրի տակ: (Րաֆֆի)
  5. այն տարածությունը, տեղը, որի ներսում գտնվում կամ կատարվում է որևէ բան ◆ Մի, որոնիր մի ժամանակ արհամարածդ` այս կրծքի տակ: Հովհաննես Թումանյան
  6. այն առարկան որի առջև, դիմաց մի բան տեղի է ունենում ◆ Պատուհանիս տակ ողբում է քամին։
  7. այն առարկան, որի ծանրությանը, ճնշմանն է ենթարկվում մեկը կամ մի բան ◆ Հոգսի տակ կքել է։ ◆ Հոն կապանքի տակ հայրենիք ունի հանճար ողջակեզ։ (Դանիել Վարուժան)
  8. այն առարկան, երևույթը, որով մեկը քողարկվում, ծածկվում, պահվում է ◆ Վախկոտները թաքնվում են վահանի տակ, քաջերը կռվում վահանով։
  9. այն առարկան, որի ստորին մասին, ստորոտին կից կամ մոտ գտնվում է, տեղի է ունենում մի բան ◆ Նստել էր դռան տակ դրված քարին, սարի տակ խաղում էին երեխաները։
  10. այն առարկան որի գործողությանը ենթարկվում է մի բան ◆ Եվ մանգաղին տակ հունձքը ձեր կը փոխվի ճաճանչներու։ (Դանիել Վարուժան)
  11. ներքո, ներքև (ցույց է տալիս այն առարկան, տեղը, որի ցածի, ստորին մասում, գտնվում է մեկը, մի բան կամ կատարվում է որևէ բան)
  12. այն առարկան, երևույթը և այլնը, որին ենթարկվում է մեկը կամ մի բան

Հոմանիշներ

խմբագրել
  1. ներքը, ցած (առարկայի ցածի, ստորին կողմը, մասը)
  2. ներբան (կոշիկի ներքևի մասը)
  3. տե´ս հատակ
  4. տե´ս արմատ
  5. տե´ս սոխուկ, կոճղեզ
  6. տե´ս ճակնդեղ
  7. տե´ս ծայր
  8. տե´ս խանձարուր
  9. տե´ս շարք

հականիշներ

խմբագրել
  1. վրա

Արտահայտություններ

խմբագրել
  1. տակ տալ, վերև առնել - ծանր ու թեթև անել, երկար-բարակ մտածել
  2. տակը անել - տե՛ս տակով անել
  3. տակը առնել
    1. հաղթել, տակով անել
    2. մինչև ամանի տակը հասնել, եղածը մինչև վերջին կտորը ուտել, սպառել
    3. կերակուրը ամանի տակը կպչել, խանձրահամել
    4. վիրավորվել մեկի խոսքից
    5. իրենով ծածկել
  4. տակը բանալ - ծառերի տակը փորել մինչև արմատը (աճը արագացնելու նպատակով)
  5. տակը բան կա - մի գաղտինք կա (մի բանի մեջ), մեջը մի բան կա թաքնված
  6. տակը գնալ
    1. հատակը իջնել (մի բանի), խորասուզվել, ընկղմվել
    2. տակը կեղտոտել (հիվնադի, երեխայի)
  7. տակը գցել - տակը դնել, զգետնել
  8. տակ(ը) գցել, ձգել մի բանի
    1. ավտոմեքենան, տրամվայը, գնացք և այլնը մեկի վրայով անցնելով ֆիզիկական վնասվածք կամ մահ պատճառել, վրաերթ կատարել
    2. մի բանի ենթարկել
  9. տակը դատարակ
    1. ոչինչ չունեցող աղքատ
    2. քիչ, անբավարար գիտելիքներ ունեցող, մասնագիտության վերաբերյալ բավարար գիտելիքներ չունեցող
  10. տակը դնել
    1. մեկի գույքը յուրացնել, վերցնել և ուրանալ
    2. կաշառք տալ
    3. ծեծի, կռվի ժամանակ, զգետնել, գետնին տապալել ու վրան չոքել
  11. տակը թաց անել, թացել, թրջել
    1. անկողնու կամ վարտիքի մեջ միզել
    2. լեղաճաք լինել, ահուդողի մեջ ընկնել
  12. տակը կպչել - տե՛ս տակը առնել
  13. տակը մնալ - ստանձնած գործը չկարողանալ կատարել, որևէ գործի տակից չկարողանալ դուրս գալ
  14. տակը մտնել մի բանի - հանձն առնել մի բան, մի բանի ձեռնարկել
  15. տակն ու գլուխն իմանալ - մի բան ամենայն մանրամասնությամբ իմանալ, մի բանի մասին համակողմանի տեղեկություն ունենալ
  16. տակն ու վեր անել - տե՛ս տակնուվրա անել
  17. տակն ու վերև անել - տե՛ս տակնուվրա անել
  18. տակն ու վրա անել - տե՛ս տակնուվրա անել
  19. տակը ջուր կապել - գաղտնի, ծածաուկ, տակից մեկին վնասել, մեկի տակը փորել
  20. տակը փորել - մեկի դեմ որոգայթ լարել, գաղտնի, ծածուկ մեկին վատ բան, վատություն անել
  21. տակը քանդել - նույնն է՝ տակը փորել
  22. տակեն ելլել - նույնն է՝ տակից դուրս գալ (արևմտհ․)
  23. տակից մտնել, վրայից դուրս գալ, ելնել - ձեռն ընկածը առանց նայելու շռայլել, անխնա վատնել
  24. տակից գլխից - տե՛ս տակից-գլխից
  25. տակից վրայից - տե՛ս տակից-վրայից
  26. տակից(ը) դուրս գալ, ելնել
    1. ստանձնաց գորձը գլուխ բերել, հաջողությամբ ավարտել
    2. լավության փոխարեն հատուցել
    3. պրծնել, զատվել
  27. տակով(ն) անել
    1. մի բա իր տակը թողնել, փլչելով, ընկնելով իր տակը գցել
    2. յուրացնել, գողանալ
    3. ծածկել, թաքցնել, հետքը կորցնել
    4. տե՛ս տակը դնել
    5. վիժեցնել, դադարեցնել որևէ բան
  28. տակովը լինել - տակը մնալ (որևէ բանի)
  29. տակից վրայից կտրել
    1. կրճատել, պակասեցնել
    2. ոչինչ չթողնել, ունեցած չունեցածը տանել, խլել
  30. տակինը, տակին մնացածը - մնացորդը
  31. տակից վեր նայել - ցածից դեպի վերև նայել, արհամարանքով նայել
  32. տակ ու գլուխն իմանալ - նույնն է՝ տակն ու գլուխն իմանալ
  33. տակից գլխից - ամբողջովին, ամբողջապես, սկզբից մինչև վերջ կամ ցածից մինչև վար

տակ2

խմբագրել

Ստուգաբանություն

խմբագրել

Փոխառություն իրանական աղբյուրից՝ միջին պարսկերեն tak (tāk) «հատ, կտոր»։

Գոյական

  1. մարգարիտների շարք, հյուսվածք
Հոմանիշներ
խմբագրել

Աղբյուրներ

խմբագրել
Ստացված է «https://hy.wiktionary.org/w/index.php?title=տակ&oldid=1766702» էջից