ծածուկ
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [t͡sɑˈt͡suk]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ ծածուկ
վանկեր՝ ծա•ծուկ
Ստուգաբանություն
խմբագրելԿազմված է կամ անծանոթ *ծած- արմատից՝ -ուկ վերջածանցով, կամ, թերևս, կրկնությամբ՝ ծա-ծուկ (հմմտ. մամուլ, մամուռ)։
Ածական, մակբայ
խմբագրել- կողմնակի մարդկանցից թաքուն, գաղտնի ◆ Ծածուկ սեր։
- կողմնակի մարդկանց համար աննկատելի՝ անտեսանելի ◆ Ծածուկ ձեռքսեղմում։
- ծածկված, քողարկված, ծածկույթի տակ կամ ետևը պահվող ◆ Վարագույրով սենյակը կտրել և մի ծածուկ անկյուն Էր սարքել իր համար։
- (մեղմախոսություն) ծածկված պահելու ենթակա, ոչ ցուցադրելի ◆ Մարմնի ծածուկ տեղեր։
- թաքցրած, գաղտնարանում պահած՝ պահված ◆ Մի օր հարևանը տեսավ նրա ծածուկ գանձը և իմացավ նրա տեղը։
- չհայտնաբերված, չբացահայտված, չճանաչված ◆ Ա.նհոգ ման՛ուկ, դեռ չբացված գանձ ես ծածուկ: Հովհաննես Հովհաննիսյան
- (փխբ․) միայն իրեն հայտնի, իր մեջ պահած, չարտահայտած ◆ Մի ծածուկ հույս նրան դեռ մխիթարում Էր։
- օրենքով չթույլատրված՝ արգելված ◆ Ծածուկ աղանդ՝ կուսակցություն։
- անօրինական, ոչ օրինական, ապօրինի ◆ Սենատորներից մի քանիսը ծածուկ գործարքի մեջ են մտել Գիզենգայի հետ։
- (փխբ․) ներքին՝ թաքուն իմաստ ունեցող ◆ Այդ անմեղ թվացող իասքերը մի ծածուկ հաղորդում էին պարունակում։ (Ֆ. Նիբել և Զ. Բեյլի)
Հոմանիշներ
խմբագրել- գաղտնի, թաքուն, գաղտուկ, գաղտնածածուկ, գաղտնագողի, (հնց․) թաքթաքուր, ծածկական, գաղտնամես, գաղտնամեստ, զանխուլ, (ժղ․)՝ գողտուկ, գողտուց, գաղտիկ, գաղտլիկ (գվռ․), տակնհան, տակնըհանց, տափիկ-մափիկ, ձեռքի տակից, ձեռքի տակով, բեղի (բեղերի) տակ
- տե՛ս աննկատելի, անտեսանելի
- ծածկուն
Արտահայտություններ
խմբագրել- ծածուկ օպերացիա-կառավարական մարմինների (գործակալությունների) օպերացիա, որն իրականացվում է այնպես որ պահպանվի դրա իրագործման գաղտնիությունը, ի տարբերություն գաղտնի օպերացիայից
| Թարգմանություններ | |
Աղբյուրներ
խմբագրել- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։
- Դ․Ս․ Չիլինգարյան, Ե․Լ․ Երզնկյան, Պաշտպանական-անվտանգային տերմինների հայերեն-ռուսերեն-անգլերեն բացատրական բառարան, Գյումրի, «ՀՀ ՊՆ ռազմավարական հետազոտությունների ինստիտուտ», 2015 — 1196 էջ։