սար
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [sɑɾ]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ սար
վանկեր՝ սար
սար1
խմբագրելՍտուգաբանություն
խմբագրելԲնիկ հնդեվրոպական՝ *k՛əro- կամ *k՛r-` *k՛er- «գլուխ, եղջյուր, գագաթ» արմատից. հմմտ. հին հնդկերեն śiras- «գլուխ, ժայռ», հունարեն ςαρ, ςάρα «գլուխ»։
Գոյական
- երկրի մակերևույթից զգալիորեն վեր խոյացած բնական բարձրություն, բարձունք, լեռ
- անասունների լեռնային արոտատեղ, լեռները և լեռնալանջերը որպես անասունների արածելու վայր
- անասունների ամառանոց, յայլաղ ◆ Արջը սարի քոմահանդերում մտել էր խոզանոցը։ (Հրանտ Մաթևոսյան)
- ամառանոց ◆ Ամառը նրանք սար էին գնում, և ինքը, մի մատ երեխա, հոր հետ որսի էր գնում։
- լեռնալանջի խոտհարք ◆ Ահա, նորից դռանը կչոքի աղքատությունը, վիզը կծռի ուրիշին, որ իր խուրձերը տուն բերեն, որ խոտը սարից բերեն։ (Ակսել Բակունց)
- բնակավայրից դուրս քտնվող տեղ, անբնակ վայր ◆ Գլուխս առնեմ, ընկնեմ սարերը: (Ավետիք Իսահակյան) (փխբ․)
- երևէ բանի մեծ կույտ, դեզ ◆ Նրա խիտ հարուստ մազերը, ծոծրակի վրա հավաքված, սար էին կազմել։ (Նար-Դոս) (փխբ․)
- մեծ, ծանր բեռ ◆ Մի ամբողջ սար ես շալակել (Նաիրի Զարյան) (փխբ․)
- որևէ բանի մեծ ու ծամր, ճնշող բեռ, ծանր, ճնշող, խորունկ զգացմունք ◆ Մեռար, կրծքիդ վշտի սար (Սարմեն) (փխբ․)
- արվեստի, գրականության, գիտության բարձրունք, գագաթ ◆ Նոր դարի սարից բարձրանում են Շեքսպիրն ու Սերվանտեսը։ (Ս. Տարսնցի) (փխբ․)
- (երկրբ․) երկրակեղևի մակերևույթի համեմատաբար սահմանափակ չափերի կտրուկ տեղային բարձունք, որը շատ թե քիչ հարթ տարածքում մեկուսացված ձևով ունի ավելի քան 200 մ բարձրության և բոլոր կողմերից տեղագրական մակերևույթում ունի որոշակի արտահայտված ստորոտ
Ածական
լեռնային, լեռնոտ ◆ սար տեղ, երկիր
Հոմանիշներ
խմբագրել- լեռ, բարձրունք, բարձրություն, բլուր
- յայլաղ (ժղ․)
- տե՛ս ամառանոց
- տե՛ս խոտհարք
- տե՛ս կույտ, դեզ
- տե՛ս գագաթ
Արտահայտություններ
խմբագրել- սար բարձրանալ - ամառանոց գնալ
- սարե սար - տե՛ս սարեսար
- սարը քաշվել - մառդկանցից հեռանալ, մեկուսանալ և լեռնաբնակ կյանք վարել
- սարի արջ
- հաղթանդամ և ուժեղ մարդ
- կոպիտ, անտաշ մարդ
- սարի կցմնցուկ - նույնն է՝ աստղկասանը
- սարի չամիչ - էֆեդրազգիների ընտանիքին պատկանող թուփ կամ կիսաթուփ (բսբ․)
- սարի նման -
- մեծ կույտ կազմած, վիթխարի (կույտի մասին)
- անհողդող, ամընկճելի, անսասան
- սարի նման կանգնել մեկի ետևին - մեկին ուժեղ, անընկճելի պաշտպան լինել
- սարի չափ
- շատ մեծ, վիթխարի
- չափազանց շատ
- սարի պանիր - ամառանոցում պատրաստված պանիր
- սարի պես - նույնն է՝ սարի նման
- սարի պես կանգնել մեկի ետևին, մեջքին - նույնն է՝ սարի նման կանգնել մեկի ետևին
- սարից իջնել - ամառանոցից կամ ամառոցից իջնել, մշտական բնակության վայր գալ
- յոթ սարի ետևում (հետևում) - շատ հեռու
- սար ու ձոր - տե՛ս սարուձոր
- սարեր դողացնել
- սարեր ընկնել
- սարեր շուռ տալ
- սարի արջ դառնալ
- սարի եկած
- սար ու ձոր առաջին դողալ
- սար ու ձոր բռնել
- սար ու ձոր գլխին սևանալ
- իրեն սար ու ձոր գցել
- նրանց միջև սար ու ձոր կա
- սար ու ձոր չափել, չափչփել
- սար ու ձոր ոտքի տակ տալ
- սար ու ձոր, տերտերի փոր
- յոթ սարից այն կողմ
- սարը սարին չի հանդիպի, մարդը մարդուն կհանդիպի
| Բաղադրյալ բառեր | |
| Թարգմանություններ | |
սար2
խմբագրելԳոյական
- ջուլհակի կամ գորգագործի դազգահի վերին գերանը, որից կախում են հենքը
սար3
խմբագրելՍտուգաբանություն
խմբագրելՓոխառություն իրանական աղբյուրից. հմմտ. միջին պարսկերեն, պարսկերեն sar:
Գոյական
- գլուխ, գլխավոր
| Բաղադրյալ բառեր | |
սար4
խմբագրելՍտուգաբանություն
խմբագրելՓոխառություն՝ թուրքերեն sər:
Գոյական
- ջնարակ
Աղբյուրներ
խմբագրել- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։
- Հողմիկ Սարգսյան, Ռուզաննա Սարգսյան, Երկրաբանական տերմինների եռալեզու հանրագիտական բառարան, Երևան, «Զանգակ», 2014 — 672 էջ։