վայել

Հայերեն

• ՄՀԱ՝ [vɑˈjɛl]

Դասական ուղղագրութեամբ՝ վայել

վանկեր՝ վա•յել 

Կազմություն

Արմատ՝ վայ, վերջածանց՝ -ել:

Բայ

1. վայ անել, ավաղել
2. կռնչալ (բուի մասին)
3. (փխբ․) ուժգին և չարագուշակ ձայն արձակել՝ հանել, ոռնալ ◆ Այնպես է վայում բուքը կատաղի։ ◆ Ս.Գրիգորյան
4. վայնասուն անել, ողբալ ◆ Նույն վայն ես վայում անդուլ։ (Վահան Տերյան)
5. (փխբ․) չարագուշակ բան ասել

Հոմանիշներ

1. ավաղել, վայ անել
2. կռնչալ (բուի նման)
3. տե՛ս ողբալ, սգալ
4. տե՛ս չարագուժել

Թարգմանություններ
անգլերեն՝ hoot, moan, wail գերմաներեն՝ դանիերեն՝ թուրքերեն՝ իսպաներեն՝ իտալերեն՝ հոլանդերեն՝ հունարեն՝ շվեդերեն՝ պորտուգալերեն՝ ռուսերեն՝ ухать (ru) ‎(uxatʹ), выть (ru) ‎(vytʹ), голосить (ru) ‎(golositʹ), накликать (ru) ‎(naklikatʹ), каркать (ru) ‎(karkatʹ), накаркивать (ru) ‎(nakarkivatʹ), накаркать (ru) ‎(nakarkatʹ) վրացերեն՝ ֆրանսերեն՝

Ստուգաբանություն

Թերևս փոխառություն իրանական աղբյուրից, բայց բուն աղբյուրը հավաստված չէ։

Ածական

1. արժանի, արժանիքներին՝ արժանիքին՝ պատվին համապատասխան ◆ Նա ձեզ վայել հարսնացու չէ։ Հովհաննես Թումանյան
2. սազական, վայելուչ, պատշաճ ◆ Քո ճակատին թագ է վայել, լինես շքեղ թագուհի։ Հովհաննես Թումանյան
3. համապատասխան
4. անհրաժեշտ, պիտանի
5. բարոյական նորմաներին համապատասխան, վայելչության սահմաններից՝ շրջանակներից դուրս չեկող

Հոմանիշներ

1. արժանի, արժան
2. պատշաճ, վայելուչ, սազական, հարմար, (արևմտհ․)
3. տե՛ս համապատասխան
4. տե՛ս անհրաժեշտ, պիտանի

Արտահայտություններ

1. վայել է
   1. արժանի է ◆ Քեզ միայն վայել է կրել այդ սուրը և անցնել հայոց զորքերի գլուխը։ (Րաֆֆի)
   2. հարկ է, պետք է
   3. սազական է

Թարգմանություններ
անգլերեն՝ worthy, deserving, corresponding, compatible, necessary, useful գերմաներեն՝ դանիերեն՝ թուրքերեն՝ իսպաներեն՝ իտալերեն՝ հոլանդերեն՝ հունարեն՝ շվեդերեն՝ պորտուգալերեն՝ ռուսերեն՝ пристойный (ru) ‎(pristojnyj), приличный (ru) ‎(priličnyj), приличествующий (ru) ‎(priličestvujuščij), подобающий (ru) ‎(podobajuščij), достойный (ru) ‎(dostojnyj) վրացերեն՝ ֆրանսերեն՝

Աղբյուրներ

• Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
• Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
• Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։