աղ
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [ɑʁ]
.jpg)
Դասական ուղղագրութեամբ՝ աղ
վանկեր՝ աղ
Ստուգաբանություն խմբագրել
Առաջացել է բնիկ հնդեվրոպական՝ * sal-, * sali` «աղ» արմատից. հմմտ. հին հնդկերեն sal-ilá «աղոտ», հունարեն՝ αλς, լատիներեն՝ sal, ռուսերեն՝ соль «աղ»։
Գոյական
- (հնք․) քլորի և նատրիումի քիմիական բաղադրություն, սպիտակ բյուրեղային նյութ, որ օգտագործվում է ուտելիքը համեմելու համար ◆ Ամենալավ կերակուրն էլ ինձ համար համ չունի առանց աղի: Հովհաննես Թումանյան ◆ Ծովեզերքում մի փոքրիկ լճակ շինեցի, ջուրը այնտեղ բաց թողի, մտածում էի արևի տակ գոլորշիացնելով աղ գոյացնել։ (Րաֆֆի)
- (փխբ․) համ, էություն ◆ Նրանք են աղը, աղը կյանքի, նրանք են փայլը աշխարհի Եղիշե Չարենց
- սպիտակ բյուրեղային նյութ, որ օգտագործվում է ուտելիքը համեմելու համար
- (գյուղտնտ․) խաղողի վազի սնկային հիվանդություն (օիդիում)
- (քիմ․) բաղադրություն, որ ստացվում է թթվուտի մեջ ջրածինը մասամբ մետաղով փոխարինելով
Հոմանիշներ խմբագրել
- քարաղ, աղուճակ, աղաքար, (հզվդ․)՝ գռիճ, աղասալ, աղուճակ
- տե՛ս համ
- էություն
Արտահայտություններ խմբագրել
- ատտիկական աղ (հռետ․) - նուրբ սրախոսություն
- աղ դնել - միսը՝ պանիրը կամ բանջարեղենը աղաջրի մեջ դնել՝ պահելու համար ◆ Վաճառասեղանի ետևը (նա) գինու, օղու և աղ դրած ձկան տակառներ էր դրել։ (Անահիտ Սահինյան) ◆ Քեզ կշտացնելու եմ սունկով։ Այս կողմերում այնքան շատ է լինում, որ թեկուզ հարյուր տակառ աղը դիր։ Սերո Խանզադյան
- աղ ցանել
- որևէ բանի վրա (կամ մեջ) աղ անել
- (փխբ․) մորմոքել, բորբոքել (վիշտը, ցավը)
- աղը ուտել - աղով հագենալ՝ տոգորվել
- աղն ու անալին իրարից չջոկել - շատ անփորձ՝ տհաս լինել
- աղի վրա գնալ - դեպի աղը շարժվել, աղ լիզելու գնալ ◆ Ժողովուրդը հետևեց նրանց, աղի վրա գնացող ոչխարի պես։ (Ակսել Բակունց)
- աղի նման ջրում հալվել
- մոռացման տրվել
- անհայտ՝ անտեսանելի՝ ուրիշներին անիմանալի լինել
- աղ անել - մի բանի վրա աղ շաղ տալ ◆ Պապը մածնին մի քիչ ջուր էր խառնում… ու աղ անելով ուտում։ Սերո Խանզադյան
- աղը լաց է եղել - աղը ջրակալել է, խոնավություն է առել
- աղն է պակաս կամ մաղը - մի բանի կարիք ունի
- աղ ու լեղի - դառնություն, կսկիծ ◆ Գեղի ծերին հերը կեցած ճանապարհ էր գնում տղին, Սրտին հազար կրակ ու ցավ, Սրտին հազար աղ ու լեղի։ Եղիշե Չարենց
- աղ ու լեղի քաշել - խիստ նեղություն կրել, սաստիկ տանջանքների ենթարկվել ◆ Պատերազմի աղ ու լեղի եմ քաշել։ (Բոգդան Վերդյան)
- ուրիշի ապուրին աղ գցել - ուրիշի գործերին օժանդակել
- կյանքի աղը
- աղ ու հաց
- աղ և հաց իբրև համեստ կերակուր
- (փխբ․) բարեկամություն, բարեկամության խորհրդանիշ
- աղ ու հաց, սիրտը բաց (առած) - ասվում է այն մարդկանց մասին, որոնք թեև չքավոր, բայց սրտաբաց և հյուրասեր են
- աղի գնալ – գործի ծանրությունը չգիտենալ
- աղ ու հացով մարդ
| Ի արտաքին հոլովում | ||
| Եզակի թիվ | Հոգնակի թիվ | |
| Ուղղ. | աղ(ը) | աղեր(ը) |
| Սեռ. | աղի | աղերի |
| Տր. | աղի(ն) | աղերի(ն) |
| Հայց. | աղ(ը) | աղեր(ը) |
| Բաց. | աղից | աղերից |
| Գործ. | աղով | աղերով |
| Ներգ. | աղում | աղերում |
Թարգմանություններ խմբագրել
Թարգմանություն
|
|
Աղբյուրներ խմբագրել
- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։
 |
Վիքիպեդիայում հոդված կա հետևյալ թեմայով՝ Աղ: |