Հայերեն

ատամ

Արտասանություն

ՄՀԱ՝ [ɑˈtɑm]

վանկեր՝ ա•տամ

Ստուգաբանություն խմբագրել

Բնիկ հնդեվրոպական՝ * ədnt-mn-՝ * ed- «ուտել» արմատից. հմմտ. հին հնդկերեն dan, հայցականը՝ dantum, հունարեն όδούς, -όντος, լատիներեն den, -tis բրետոներեն dant «ատամ»։

Գոյական

ոսկրային գոյացություն բերանում, սնունդը բռնելու, կծելու, աղալու և ծամելու համար
նույն ձևի սրածայր ելուստ գործիքների (անիվների և այլն) վրա
պարիսպների, աշտարակների և այլն վրա ատամնաձև կամ քառանկյունի սյունիկներ

Հոմանիշներ խմբագրել

կեղիք (հզվդ․), կայտիք, դանդան, ակռա (բրբ․), լեմ, ժանիք (գազանի), սեպ (արհմրհ․), տըզտզիկ, կըզ, կըծ, կիկի, կժիկ (մանկան), ճանկռթան

Արտահայտություններ խմբագրել

ատամը կտրել - տե՛ս հաղթահարել
ատամին տալ - տե՛ս փորձել
ատամ ատամի զարկել - տե՛ս մրսել
ատամ ատամի չբերել - տե՛ս մրսել
ատամ ատամին տալ - չափվել (ուժով, քաջությամբ և այլն)
ատամին հուպ տալ - տե՛ս դիմանալ
ատամները կրճտացնել - տե՛ս զայրանալ
ատամները սեղմել - տե՛ս զայրանալ
ատամները համրել - տե՛ս ճանաչել
ատամներն առնվել - տե՛ս ատամնահարվել
ատամներով պաշտպանել - տե՛ս պաշտպանել
ատամ հանել - ատամը դուրս քաշել
ատամ սրել- - մեկի դեմ չարանալ
ատամը բռնել - սրտի ուզածը ուտել
ատամի բանը, ծամը լինել մեկի - մեկին համապատասխան լինել
ատամին տալ - փորձել
ատամն առնել - թթու բան ուտելուց ատամները բռնվել
ատամները թափել - ուժից զրկել
ատամները ցույց տալ- - բերանը լայն բացելով ծիծաղել
ատամները փորը ածել - սաստիկ ծեծել
ատամների համար թթու լինել - ուժից, կարողությունից վեր լինել

Բաղադրյալ բառեր
ատամհատիկ ատամմաքրիչ ատամնաբան ատամնաբանություն ատամնաբուժություն ատամնաբույժ ատամնաբույն ատամնաբույս ատամնագետ ատամնագիտություն ատամնազուրկ ատամնաթափ ատամնախիլ ատամնախոռ ատամնախոռոչ ատամնախոտ ատամնախորշ ատամնակեղտ ատամնակերպ ատամնակրկիտ ատամնահան ատամնահարվել ատամնաձև ատամնամայծ ատամնանիվ ատամնաջինջ ատամնավարձ ատամնավոր ատամնատ ատամնացավ ատամնափոշի ատամնափորիչ ատամսորիկ ատաման ատամանական ատամանականություն ատամանություն ատամացի ատամնաբաց ատամնաբուժական ատանաբուրգ ատամնադուր ատամնաերիզ ատամնազուրկ ատամնաթափ ատամնաժանգ ատամնալիցք ատամնալցում ատամնախիլ

Թարգմանություններ
անգլերեն՝ tooth, prong, tine գերմաներեն՝ դանիերեն՝ իսպաներեն՝ diente իտալերեն՝ հոլանդերեն՝ հունարեն՝ շվեդերեն՝ պորտուգալերեն՝ ռուսերեն՝ зуб (ru) ‎(zub) վրացերեն՝ ֆրանսերեն՝ թուրքերեն՝ diş

Աղբյուրներ խմբագրել

Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։

Վիքիպեդիայում հոդված կա հետևյալ թեմայով՝ Ատամ: