ծաղիկ
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [t͡sɑˈʁik]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ ծաղիկ
վանկեր՝ ծա•ղիկ
Ստուգաբանություն
խմբագրելԹերևս բնիկ հնդեվրոպական՝ *g'ol-(+իկ)` *gel- «պայծառ, զվարթ շողալ» արմատից. հմմտ. հունարեն γελάω «ծիծաղել»։
Գոյական
- մերկասերմ ու ծածկասերմ բույսերի բազմացման գործարան, որը բաղկացած է ծաղկապսակից և վարսանդից ու առէջքից և ապահովում է ծաղկավոր բույսերի սեռական բազմացումը ◆ Տեղ-տեղ նռնենին ժպտում էր յուր վառ-ծիրանագույն ծաղիկներով: (Րաֆֆի)
- ծաղկաբույս ◆ Նրա բակի պարտեզը` զարդարված ծաղիկներով և վայրի ծառերով, տալիս էր այդ գեղեցիկ բնակարանին առանձին բանաստեղծական շքեղություն։ (Րաֆֆի)
- պատանի, դեռահաս տղա` աղջիկ ◆ Անահիտս, այն մյուսը, եկեք մոտեցեք, երեսներդ համբուրեմ ծաղիկներս: Դերենիկ Դեմիրճյան
- նորապսակներից յուրաքանչյուրը ◆ Խմում եմ երկու ծաղիկների կենացը։
- իր միջավայրի բնագավառի լավագույն մարդը ◆ Նրանք դարձել են հիմալայան լեռների ծաղիկ, իսկ Տենցինգը այդ ծաղկի ծաղիկն է։
- երեկույթի` ներկայացման և այլն լավագույն մասը ◆ Օգոստոսի 26-ին, հենց Բորոդինոյի ճակատամարտի օրը Աննա Պավլովնայի մոտ երեկույթ կար, որի ծաղիկը լինելու էր սրբազանի նամակի ընթերցումը։
- կյանքի քաղցրություն` վայելք` հաճույք ◆ Վառվռուն կյանքից ես դեռ չքաղած և ոչ մի ծաղիկ, արդեն ուժասպառ ընկած եմ մի ծերուկ մաշված։ Հովհաննես Հովհաննիսյան
- լորձաթաղանթի և մաշկի վրա գոյացող թարախային բշտիկներով և յուրահատուկ դողէրոցքով արտահայտվող ծանր վարակիչ հիվանդություն ◆ Անգութ ծաղիկը պատել էր նրա աչքերից մեկը։ (Րաֆֆի)
- այդ հիվանդությունից մարմնի վրա մնացած սպի
- բորբոս
- որևէ հասարակական խավի` միջավայրի` բնագավառի մարդկանց ընտիր մասը ◆ Իսպանական ասպետության ծաղիկը ուղարկվել էր Պալաս, որպեսզի ճանապարհին ուղեկցեր ծովակալին։ ◆ Նրա հետ ընկան և միաբանված նախարարության ծաղիկները: (Լեո)
- հույս, երազանք ◆ Օրական զբաղումները, կյանքի պայքարը, սիրտիս ամեն ծաղիկներուն ճզմեց չորցուց և փոշի ըրավ երազս ալ։ (Գրիգոր Զոհրապ)
- զարդածաղիկ, իբրև զարդ որևէ բանի վրա նկարված` քանդակված` ասեղնագործված ծաղկապատկեր ◆ Չիթ կտորի ծաղիկները մարմանդ փայլում են։ Հովհաննես Թումանյան
- երիտասարդական հասակ, ջահելություն, երիտասարդություն ◆ Եվ ինչպես հանգչող կանթեղը աղոտ, թոշնում է, մեռնում ծաղիկն հասակիս։ Հովհաննես Հովհաննիսյան
- մանկապարտեզի 4-րդ դասարան
- մատաղ, մատղաշ, դեռահաս, ծ. հասակ ◆ Նայեցեք այս չքնաղ էակներին, ինչպիսի երկնային սիրով սիրում են նրանք, այս ծաղիկ հոգիները։ (Ավետիք Իսահակյան)
- գեղեցիկ, չքնաղագեղ ◆ Պտույտ է գալիս ծաղիկ տիրուհին։ Հովհաննես Թումանյան
- լավ եփված և պղպջուն ◆ Ծաղիկ լավաշ հանեց թոնրից։ (Ավետիք Իսահակյան)
- որևէ բանի արգասիք` պտուղ ◆ Գիտության` ճգնության` աշխատանքի ծաղիկներ:
- ծաղկեփունջ ◆ Նա երգչուհուն ծաղիկ նվիրեց։
- գլխի մազերի մեջ առանձին տեղում կամ տեղերում սպիտակած մազերի փունջ
- կենդանիների գլխին սպիտակ մազափունջ` պիսակ
Հոմանիշներ
խմբագրել- ծաղկաբույս
- նորապսակ, նորանշան, նորաթագ, թախտից նոր ելած, կարմիր-կանաչը կապած
- ծաղկախտ, ծաղկացավ
- ջահելություն, երիտասարդություն, պարմանիություն
- մոխիր, մորմոտ
- տե'ս մազափունջ
- տե'ս մատաղ
Արտահայտություններ
խմբագրել- ծաղիկ ընկնել - ծաղիկ հիվանդությամբ հիվանդանալ
- ծաղիկ ծեծել - ծաղիկ հիվանդության դեմ շիճուկ ներարկել
- ծաղիկ հանել - նույն է՝ ծաղիկ ընկնել
- ծաղիկ քաղել (ժղ․) - աղջիկ ուզել
- ծաղիկը վրան
- բոլորովին թարմ՝ մատղաշ
- խակ (պտուղների մասին)
- ծաղիկը ծեծել մեկի - նույնն է՝ ծաղիկ ծեծել
- ծաղիկ(ներ) բուսնել - երևույթ(ներ) երևան գալ՝ ծագել
- ծաղիկների ամիս (բնստ․) - մայիս ամիս
- ծաղիկ անահտա - տե՛ս ճետուկ
- ծաղիկ բանալ, ծաղիկ բռնել, ծաղիկ բացել - տե՛ս ծաղկել
- ծաղիկ ծեծել, ծաղիկ կտրել - տե՛ս ծաղկապատվաստել
- ծաղիկ տալ - տե՛ս ծաղկել
- ծաղիկ քաշել - տե՛ս խնամախոսել
- ծաղիկ ջուր - տե՛ս մոխրաջուր
- մի ծաղկով գարուն չի գա (չի լինի) - եզակի անհատով՝ առանձին երևույթով որևէ խոշոր բան՝ իրադարձություն չի կատարվի
- ծաղկի տոն - Համբարձման տոնը, ծաղկաքաղ
| Հոլովում | ||
| Եզակի թիվ | Հոգնակի թիվ | |
| Ուղղ. | ծաղիկ | ծաղիկներ(ը) |
| Սեռ. | ծաղկի | ծաղիկների |
| Տր. | ծաղկի(ն) | ծաղկիների(ն) |
| Հայց. | ծաղիկ(ն) | ծաղիկներ(ը) |
| Բաց. | ծաղկից | ծաղիկներից |
| Գործ. | ծաղկով | ծաղիկներով |
| Ներգ. | ծաղկում | ծաղիկներում |
| Թարգմանություններ | |
Աղբյուրներ
խմբագրել- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։
- Ժ․ Հ․ Վարդանյան, Հ․ Յա․ Սայադյան, Անտառագիտական և կանաչապատման տերմինների հայերեն-ռուսերեն-անգլերեն բացատրական բառարան, Երևան, «ՀՀ ԳԱԱ բուսաբանական ինստիտուտի հրատարակչություն», 2008 — 338 էջ։
- Հարությունյան Լ․ Վ․, Թանգամյան Տ․Վ, Զավարյան Է․ Լ․ և ուրիշներ, Բուսաբանական տերմինների ռուս-հայերեն բացատրական բառարան, Երևան, ««Հայբուսակ»», 2002 — 272 էջ։
 |
Վիքիպեդիայում հոդված կա հետևյալ թեմայով՝ Ծաղիկ: |