պատկեր
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [pɑtˈkɛɾ]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ պատկեր
վանկեր՝ պատ•կեր
Ստուգաբանություն
խմբագրելՓոխառություն իրանական աղբյուրից՝ միջին պարսկերեն *patkar. հմմտ. հին պարսկերեն patkara, պարսկերեն paikar:
Գոյական
- գեղանկարչական ստեղծագործություն թղթի, կտավի, տախտակի վրա, նկար
- որևէ բանի ընդօրինակված վերարտադրություն, նկար, լուսանկար
- առարկայի անդրադարձած տեսք, երևույթ
- տեսք, կերպարանք, դեմք
- տեսարան, բնապատկեր
- այն, ինչ որ կարելի է պատկերացնել, մտքով վերարտադրել (փխբ․)
- որևէ բանի ընդհանուր վիճակը, դրությունը, իրավիճակը ◆ Մի քանի խոսքով նա վառ գույներով ներկայացրեց իր հայրենիքի տխուր պատկերը: (փխբ․)
- որևէ բանի վառ և արտահայտիչ նկարագրություն (գրավոր կամ բանավոր խոսքով) ◆ Հ. Թումանյանը վարպետորեն ներկայացրել է նահապետական հայ գյուղի պատկերը: (փխբ․)
- նկարագիր, բնութագիր ◆ Այս մարդու պատկերը մեզ այնքան էլ պարզ չէ։ (Ե. Տեր-Մինասյան) (փխբ․)
- տեսիլք, ուրվական ◆ Ու խուլ պատկերներ տգեղ, այլանդակ, ծանրաշարժ եկան Սաքոյի դիմաց։ Հովհաննես Թումանյան (փխբ․)
- թատերական երկի գործողության մաս, բաժին, որ պահանջում է յուրահատուկ բեմահարդարում (գրկն․) (թատր.)
- նմանակ, նմանություն ◆ Իսկական հոր պատկերն է։ (Նաիրի Զարյան)
- էություն, բնույթ ◆ Էնգելսի կլասիկ աշխատությունները բացահայտեցին հասարակության զարգացման հնագույն շրջանների պատկերը:
- ձև, կերպարանք, տեսք ◆ Յուր կասկածանքին մի որոշ պատկեր տալու նա ոչ մի կերպ չկարողացավ։ (Նար-Դոս)
- պատկերներ գյուղական կյանքից
- գեղարվեստական խոսքի մեջ պատկերավոր արտահայտություն ◆ Այս կապը զգացվում է պոեմի պատկերների մեջ։
- որևէ ապրումի, զգացմունքի, հոգեվիճակի և այլն արտաքին դրսևորումը դեմքի, աչքերի և այլն արտահայտությամբ, արտահայտություն, դրսևորում ◆ Յուր անուշ ժպիտով… նա ծածկեց յուր ներքին ճնշման արտաքին պատկերը (Մուրացան) (փխբ․)
- որևէ բանի ընդհանուր գաղափարը ներկայացնող քաղվածքների, նյութերի և այլն ժողովածու ◆ պատկեր հայ դպրության
- կուռքի քանդակ, նկար, արձան (հնց․)
- սրբապատկեր (հնց․)
- կինոֆիլմի, ներկայացման և այլն առանձին ցուցադրվող հատված
- գործածվում է հիացմունք արտահայտելու համար, գեղեցիկ, սքանչելի, հրաշագեղ ◆ Ինչ կին է, պատկեր է, պատկեր
- (պաշտանվ․) որևէ բանի կերպարը, վերարտադրությունը, տեսքը
Հոմանիշներ
խմբագրել- նկար (գեղանկարչական ստեղծագործություն)
- լուսանկար, նկար, պատկերք (որևէ բանի ընդօրինակված վերարտադրություն) (ժղ․)
- կերպարանք, տեսք, դեմք
- տե՛ս բնապատկեր
- տեսարան, տեսիլ (դրամատիկական ստեցծգործության հատված) (թատր.)
- տե՛ս իրավիճակ
- տե՛ս նկարագրություն
- տե՛ս նկարագիր
- ուրվական
- տե՛ս նմանակ
- տե՛ս բնույթ
- տե՛ս ձև
- տե՛ս արտահայտություն
- տե՛ս քանդակ
- տե՛ս սրբապատկեր
- տե՛ս պատկերագիր
- տե՛ս սիմֆոնիկ պատկեր, էտյուդ
Արտահայտություններ
խմբագրել- պատկեր վար բերող - տե՛ս գող, ավազակ
- պատկերը հանել, պատկերը քաշել
- նկարել
- լուսանկարել
- կենդանի պատկեր
- պատկեր է
| Ի արտաքին հոլովում | ||
| Եզակի թիվ | Հոգնակի թիվ | |
| Ուղղ. | պատկեր(ը) | պատկերներ(ը) |
| Սեռ. | պատկերի | պատկերների |
| Տր. | պատկերի(ն) | պատկերների(ն) |
| Հայց. | պատկեր(ը) | պատկերներ(ը) |
| Բաց. | պատկերից | պատկերներից |
| Գործ. | պատկերով | պատկերներով |
| Ներգ. | պատկերում | պատկերներում |
| Թարգմանություններ | |
| |
Աղբյուրներ
խմբագրել- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։
- Դ․Ս․ Չիլինգարյան, Ե․Լ․ Երզնկյան, Պաշտպանական-անվտանգային տերմինների հայերեն-ռուսերեն-անգլերեն բացատրական բառարան, Գյումրի, «ՀՀ ՊՆ ռազմավարական հետազոտությունների ինստիտուտ», 2015 — 1196 էջ։
- Ս․ Գասարջյան, Ճարտարապետական և շինարարական տերմինների ռուս-հայերեն և հայ-ռուսերեն բացատրական բառարան, Երևան, 2007 — 572 էջ։
- Կ․Ե․ Մելիք-Վրթանեսյան, Մ․ Ա․ Տոնյան, Երաժշտական բացատրական բառարան, Երևան, «Խորհրդային գրող», 1989 — 270 էջ։
- Լ․ Տիմոֆեև, Ն․ Վենգրով, Գրականագիտական տերմինների համառոտ բառարան (Հայպետուսմանհրատ), Երևան, 1957 — 247 էջ։