ձեռ
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [d͡zɛr]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ ձեռ
վանկեր՝ ձեռ
Ստուգաբանություն
խմբագրելԲնիկ հնդեվրոպական բառ՝ *g'hes(o)r- «ձեռք» նախաձևից։ Հմմտ. χείρ հունարեն «ձեռք»։
Գոյական
- մարդու վերին վերջույթներից յուրաքանչյուրը՝ ուսահոդից մինչև մատների ծայրերը, թև, կուռ (կզմխս․) ◆ Իր ահագին ձեռքը վեր բարձրացրեց Վասակը։ (Նաիրի Զարյան)
- նույն վերջույթի դաստակից մինչև մատների ծայրերը, թաթ ◆ Բաբենկոյի ձեռքերը ծերությունից արդեն սկսել էին դողալ։
- մարդ, անձ (որպես աշխատող ուժ) (փխբ․) ◆ Մի աշխատող ձեռք և վեց ուտող բերան։ (Նաիրի Զարյան)
- իշխանություն, իրավունք, տիրապետություն (փխբ․) ◆ Հիմա էլ գերմանացու ձեռքն ընկանք։ (Հրաչյա Քոչար)
- զորություն, ուժ (փխբ․) ◆ Ինչ-որ ձեռք արգելում էր ինձ իրագործելու իմ նպատակը։ (Րաֆֆի)
- հովանավորություն, պաշտպանություն (փխբ․) ◆ Ռուսի ձեռքի տակ հայը ապահովություն գտավ։ (Քրիստափոր Թափալցյան)
- գրելու ձևը, ձեռագիր, ձեռացագիր ◆ Մեծավորս… ձեռքս շատ հավանեց և առաջին իսկ օրը արտագրություն տվեց։ Ստեփան Զորյան
- ավելի մեծ թղթով կամ հաղթաթղթով կտրածը և վերցրածը, առք
- մեկ ամբողջություն կազմող իրերի համալիր ◆ Մի ձեռք հագուստ։
- ձեռքի ուժով կատարվող ◆ Ձեռքի աշխատանք։
- դաշնամուրային գրվածքի մեջ՝ աջ ձեռքով կամ ձախ ձեռքով նվագելու մասը (երժշտ․)
Հոմանիշներ
խմբագրել- թև, բազուկ, (ժղ․)՝ կուռ ձեռ (մարդու ուսահոդից մինչև մատների ծայրը)
- թաթ, ձեռնաթաթ (դաստակից մինչը մատների ծայրը)
- այր, տղամարդ, այրամարդ
- ամուսին, էրիկ (արևմտհ․), էրիկմարդ
- մահկանացու, ադամորդի, ադամածին (հզվդ․), ադամածնունդ, մարմնավոր, երկրավոր, երկրածին, երկրաբնակ, հողածին, հողազգեստ, հողեղեն, եղծական (հնց․), եղծանելի, կանանցածին, դեմետրածին, մահավոր, մեռոտ, մեղաց որդի, մարդ արարած, հումկաթնակեր, լո
- ոմն մեկ (ը), ոք (գրբ.), ոքմին (բրբ․), օքմին
- անձնավորություն, մարդ, էակ, արարած, ինքնուրույն, ներանձն (հնց․)
- հոգի, շունչ, ջան (բրբ․), բերան
- տե՛ս հովանավորություն
- դիմադրություն (պաշտպան(վ)ելը)
- տե՛ս ինքնապաշտպանություն
- ապահովություն (որև է բանի ապահովող միջոցների ամբողջությունը)
- տե՛ս դատապաշտպանություն
- հովանավորություն, պատսպարություն, խնամակալություն, թևութիկունք, թև-թիկունք (ժղ․), մեջք (գվռ.) կռնակ (պաշտպանելը, հովանավորելը, հովանավորվելը)
- տե՛ս ջատագովություն
- տե՛ս պահպանություն
- տե՛ս հավանություն
- ձեռացագիր, ձեռագիր
- տե՛ս ստորագրություն
- տե՛ս համալիր, կոմպլեկտ
- առք, սակ (մեծ խաղաթղթով կտրածը)
(բրբ․) ժում, հաղ, գամ, բերան, հետի, դիր, կուսթ, տապու, տարպա, տպա (յ), կռաթ, քառատ
- տե՛ս նույնիսկ
- զորություն, կարուղություն, կորով, զոռ, հարաքյաթ
- բռնություն, ճնշում
- կամք, խելք (փխբ․)
- հզորություն, էներգիա
- իրավազորություն
- հզորություն, իշխանություն
- ազդեցություն, ներգործություն
- հզորություն, ինտենսիվություն, լարվածություն
- մեծություն, կարուղություն, զորություն
- միջոց, հնարավորություն (փխբ․)
- հանգամանք, երևույթ (փխբ․)
- հզորություն
- ճիգ, ջանք
- կենսունակություն
- եռանդ, ավյուն, կորով
- սաստկություն, թափ, ուժգնություն
Արտահայտություններ
խմբագրել| Թարգմանություններ | |
Աղբյուրներ
խմբագրել- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։