Հայերեն

գլուխ

վանկեր՝ գ(ը)•լուխ

Ստուգաբանություն

Բնիկ հնդեվրոպական՝ * ghōlu-kho- «գլուխ» արմատից. հմմտ. լիտվերեն galvá, հին սլավոներեն glava «գլուխ» (հայ-բալթիկ-սլավոնական զուգաբանություն)։

Գոյական

մարդու մարմնի վերին, իսկ կենդանիների՝ վերին կամ առաջնային մասը, որ պարունակում է ուղեղը
գլխի սկավառակը, կառափ, գանգ
խելք, բանականություն (փխբ․)
ուշք, ուշադրություն (փխբ․)
մեծ խելքի տեր մարդ (փխբ․)
առարկայի վերին մասը, ծայր, կատար, գագաթ ◆ Ծառի՝ լեռան գլուխ։
ընդհանրապես՝ ծայրը (սկիզբ կամ վերջ) ◆ Շաբաթվա՝ տարվա գլուխ։ ◆ Առվի գլուխ։
առարկայի գնդաձև կամ շրջանաձև, տափակ կամ հաստ վերջավորություն, գլխիկ ◆ Բևեռի՝ սեպի՝ պտուտակի գլուխ։
զանգվածային սննդամթերքի ամբողջական կտոր, գունդ ◆ Շաքարի՝ պանրի գլուխ։
անասունների համարքի՝ հաշվելու միավոր, հատ ◆ Հարյուր գլուխ ոչխար։
գնդաձև կոճղեզ կամ պտուղ
անկոթուն ծաղիկների բույլ, գնդածաղիկ (բսբ․)
գրքի հատված, բաժին
որևէ բանի վերևը, վերևի մասը, տարածությունը ◆ Առվի գլխին կանգնել է ու ջրին է նայում։ ◆ Էջի գլուխը զարդարված է գեղեցիկ նկարներով։
շարասյան առաջին շարքերը, առջևի մասը
ղեկավար, գլխավոր, պետ, առաջնորդ
անգամ
գլխի մազեր (փխնն․)
սենյակի՝ սեղանի վերին մասը
տրական հոլով՝ գլխին- գործածվում է որպես կապական բառ՝ մի բանի վերևը, վրա նշանակությամբ ◆ Խփեմ վրանս օձ-կարիճների բների գլխին։ (Ավետիք Իսահակյան)
դրամագլուխ (հնց․)

Հոմանիշներ

գանգ, կառափ, սկավառակ
ուղղաբույն (հզվդ․)
իմաստարան, վերնատուն (փխբ․)
գլխի ձեղուն, կարկաճ (արևմտհ․)
կարկաժ, կաժ, կոտ, կոկո, կոկոշ, կոճո, կուճի, խոխ (բրբ․)
միտք, խելք, գիտակցություն
գագաթ, կատար, սար, արտևան
ծայր
պարագլուխ, առաջնորդ, ղեկավար, գլխավոր, պետ
առաջամաս, գլխամաս, առաջակողմ
հատ
սկիզբ
մաս
դրվագ, հատված
պույր (ձիու)

Արտահայտություններ

գլուխ անցնել մի բանի ― գլխավոր, ղեկավար դառնալ, գլխավորել, ղեկավարել
գլուխ բարձրացնել ― 1. ոտքի կանգնել, կրկին նախկին դիրքը, հեղինակությունը, նշանակությունը ստանալ։ 2. ապստամբել, ըմբոստանալ։ 3. առաջ գալ, երևան գալ
գլուխ բերել ― 1. հաջողեցնել, կարողանալ կատարել։ 2. ավարտել, վերջացնել։
գլուխ բռնել ― արմատապտուղ, պալարապտուղ կամ գլուխ ձևացնել (բույսերի մասին)
գլուխ գալ ― 1. իրագործվել, իրականանալ։ 2. մինչև ծայրը հասնել, վերջանալ։ 3. հաջողվել, ստացվել
գլուխ գլխի ― 1. իրար սեղմորեն մոտեցած, գլուխ գլխի տված։ 2. ծայրը ծայրին տված, կպցրած։ 3. միասին
գլուխ գլխի դնել, տալ ― 1. իրար հետ միանալ, միավորվել, միաբանվել։ 2. խելք խելքի տալ։
գլուխ գլխի լինել ― համընկնել, հավասար լինել, իրար բռնել
գլուխ գցել ― 1. փող հավաքել, դրամագլուխ գոյացնել։ 2. գլուխ բռնել
գլուխ դարձնել (արևմտհ․) ― ուշադրություն դարձնել, գլուխ դնել
գլուխ դնել մեկի, մի բանի հետ ― 1. մի բանի հետամուտ լինել, հետաքրքրվել մի բանով, ջանալ։ 2. մեկի հետ ընկեր ընկնել, վիճել, խոսքի բռնվել։ 3. առհասարակ՝ մեկի հետ գործ ունենալ, գործով մեկի հետ հարաբերության մեջ մտնել։ 4. գլուխը դնել։ 5․ ուշադրություն դարձնել։ 6. յոլա գնալ, հաշտվել, լեզու գտնել
գլուխ դնել մի բանի ― որևէ բանի գլխավոր, հսկիչ, ղեկավար դարձնել
գլուխ ելնել ― 1․ գլուխ գալ։ 2. գլուխ դնել
գլուխ թափել ― գլուխը ազատել
գլուխ թեքել ― 1. գլուխ ծռել։ 2. գլուխ խոնարել
գլուխ իջեցնել ― 1. խոնարհվել մեկի առջև, ենթարկվել, հպատակվել։ 2. ստորանալ, նվաստանալ, հարգանքով բարևել, խոնարհումով բարևել
գլուխ խոնարհել մեկի առջև ― 1. ենթարկվել, հպատակվել, հնազանդվել։ 2. նվաստանալ, ստորանալ
գլուխ ծռել ― 1. աղերսել, աղաչել։ 2. նվաստանալ ստորանալ։ 3. երկրպագել
գլուխ կանգնել մի բանի ― մի բան գլխավորել, մի բանի ղեկավար դառնալ
գլուխ կանգնեցնել մի բանի ― մի բանի գլխավոր կարգել
գլուխ կոտրել, պատռել ― 1. մի նպատակի հասնելու համար չարչարվել, ճիգ գործադրել։ 2. մի բանի վրա շատ մտածել, միտքը լարել։ 3. իրար ծեծել
գլուխ հանել մի բանից ― 1. հասկանալ, խելքը հասնել, իմանալ։ 2. գլուխ բերել։ 3. որևէ կնճռոտ բան պարզել, լուծել, որևէ գաղտնիքի, առեղծվածի խորքը թափանցել
գլուխ ճաքացնել ― գլուխ գոտրել
գլուխ ճաքել ― գլուխը պայթել
գլուխ չունենալ ― գլուխ ունենալ
գլուխ պահել ― 1. մի կերպ ապրել, կառավարվել, յոլա գնալ։ 2. գործից խուսափել, ծուլորեն աշխատել, գործը եռանդուն կերպով չկատարել։ 3. որևէ բանի մասնակցելուց խուսափել, հեռու մնալ։ 4. գլուխը պահել
գլուխ պատռել ― 1. գլուխ կոտրել։ 2. մի բանի համար բուռն ճիգեր գործադրել, իրար անցնել
գլուխ ջարդել ― գլուխ կոտրել
գլուխ վեր առնել, վերցնել ― գլուխը առնել, գնալ
գլուխ վեր (վայր) բերել ― 1. գլուխը իջեցնել։ 2. գլուխը թռցնել
գլուխ տալ ― 1. գլխի շարժումով ողջունել, գլխով բարև տալ։ 2. գլուխ խոնարհելով շնորհակալություն հայտնել։ 3. գլուխը դնել մի բանի տակ
գլուխ տանել ― 1. ձանձրացնել։ 2. գլուխ բերել
գլուխ տրաքացնել ― 1. գլուխ ուռցնել։ 2. մի բանի վրա ճգնել, մի դժվար բան հասկանալ ջանալ
գլուխ ցույց տալ ― նախանշան երևան բերել, առաջացնել, արտահայտություն գտնել
գլուխ ունենալ ― 1. խելացի, ներհուն, խորագետ լինել։ 2. հետաքրքրվել, ուշադրության առարկա դարձնել, զբաղվել
գլուխ քաշել ― 1. նայել, ակ տալ։ 2. գլուխը քաշել
գլուխը աղել ― սպանել
գլուխը աղել, աղը դնել ― թաքուն, գաղտագողի սպանել
գլուխը ամեն կողմ զարկել, զարնել, խփել ― ամեն միջոցի դիմել
գլուխը առնել գնալ, կորչել, հեռանալ և այլն ― փախչել, անհետանալ, փախուստի դիմել
գլուխը բարձր բռնել, պահել ― իրեն հպարտ պահել, չընկճվել
գլուխը բաց թողնել (ձիու, ուղտի և այլն) ― սանձերն արձակել
գլուխը բերել ― գլխին բերել
գլուխը գալ ― 1. մեկին մի բան պատահել։ 2. հիշել, միտքը գալ
գլուխը գնալ ― 1. ձանձրանալ։ 2. կյանքից զրկվել, սպանվել
գլուխը գովել ― ինքն իրեն գովել, ինքնագովությամբ զբաղվել
գլուխը դառնալ ― գլուխը պտտվել, գլխապտույտ ունենալ
գլուխը դատարկ ― անգետ, գիտելիքներից զուրկ, դատարկագլուխ
գլուխը դարձնել ― 1. ընթացքը թեքել, ճանապարհը ծռել։ 2. գլուխը պտտեցնել։
գլուխը դդում դառնալ ― մի բանից ձանձրանալով հոգնել, գլուխը ուռչել
գլուխը դնել ― 1. զոհվել, զոհաբերվել, մի բանի համար իրեն զոհաբերել։ 2. զբաղվել մի բանով, վտանգը, դժվարությունը հասկանալով հանձ առնել մի բան։ 3. մտքում դնել, հաստատ կերպով վճռել, գլուխը մտցնել (արևմտհ․)
գլուխը թակել ― գլուխը ծեծել
գլուխը թափահարել ― գլուխը շարժելով համաձայնեցում կամ մերժում արտահայտել
գլուխը թափել ― գլուխը ազատել
գլուխը թափել մեկի ― գլխին թափվել մեկի
գլուխը թափ տալ ― 1. գլուխը թափահարել։ 2. գլխի պարունակությունը պարզել, խելքը, գիտելիքները որոշել
գլուխը թլոզել ― խաբել, գլուխը քլմսրոտել
գլուխը թողնել ― 1. զոհվել, զոհաբերվել։ 2. մեռնել։ 3. գլուխը բաց թողնել
գլուխը թռչել ― 1. գլխատվել։ 2. սպանվել
գլուխը թռցնել ― 1. գլխատել։ 2. սպանել
գլուխը լալ ― իրար կամ ուրիշի դժբախտությունը ողբալ, սգալ
գլուխը լվալ, լվանալ ― 1. նախատել, հանդիմանել։ 2. որևէ բանով ուրիշին գերազանցել։ 3. իրեն հլու հնազանդ դարձնել, իրեր ենթարկել, գերին դարձնել
գլուխը լցնել ― 1. անօգուտ, ոջ պիտանի բաներ սովորել, անպետք բաներով միտքը ծանրաբեռնել։ 2. զանազան տեղեկություններով, հորդորներով, սադրանքներով մեկին տրամադրել մեկի, մի բանի դեմ։ 3. համոզմունք դարձնել
գլուխը խառը, խառնված լինել, խառնվել ― 1. շատ զբաղված լինեն։ 2. այլևայլ բաներով միտքը ծանրաբեռնված լինել
գլուխը ծակ ― ասվում է այն մարդուն, ում վրա ամեն մեղք հեշտությամբ բարդում են
գլուխը ծանր լինել, ծանրանալ ― հոգնությունից կամ տկարությունից շշմած լինել, գլխի ցավ զգալ
գլուխը ծեծել ― 1. կոծել, ողբալ, սգալ, գլխին վայ տալ։ 2. զղջալ
գլուխը ծռել ― 1. գլուխ ծռել։ 2. խեղճանալ։ 3. գլուխը թեքել
գլուխը կախ ― 1. իր գործով զբաղվող, ուրիշի գործերին չմիջամտող։ 2. ամոթից, ստորացումից և այլն գլուխը կախած, ամոթահար։
գլուխը կախ անել, գցել, կախել ― 1. գլուխը դեպի ցած թեքել, գլուխը հակել։ 2. տխրել, ընկճվել։ 3. ամոթահար լինել
գլուխը կապել ― գլխիկ կապել
գլուխը կոնել ― գլուխը յուղել
գլուխը կոր ― 1. համառ, կամակոր։ 2. գլուխը կախ
գլուխը կորցնել ― 1. շփոթվել, մոլորվել, շշկլվել, շշմել։ 2. խուճապի մատնվել
գլուխը հանել մի բանի տակից ― մի բանից տակից կամ ետևից երևալ, գլուխը դուրս բերել
գլուխը հաստ ― բթամիտ, հաստագլուխ
գլուխը հետ դնել ― կյանքը մի բանի զոհաբերել, իրեն նվիրել մի բանի
գլուխը կամ գլխին ձկան խաչկար ― ասվում է այն մարդու մասին, որ մի կերպ ազատվում է անխուսափելի թվացող վտանգից
գլուխը ճաքել ― գլուխը պայթել
գլուխը մեղրոտ անել, մեղտորել ― ապահով կյանք, ապրուստ ստեղծել
գլուխը մտնել ― 1. ըմբռնել, հասկանալ։ 2. խելքին փչել, մի բան համառորեն գլխում նստել, սևեռուն միտք դառնալ
գլուխը մտցնել ― 1. դժվարությամբ մի բան հասկացնել, ըմբռնել տալ։ 2. մեկին մի բան ներշնչել
գլուխը յուղել, յուղ քսել ― քաղցր խոտումներով խաբել, գլուխը թլոզել
գլուխը շինել ― մազերը կտրելով հարդարել
գլուխը ողջ մնա ― թող ողջ լինի, ապրի (մխիթարանքի, քաջալերանքի արտահայտություն)
գլուխը (գլուխս) ո՞ր քարին զարկի, խփի, տա (զարկեմ, խփեմ, տամ) ― ի՞նչ ճար անի, ի՞նչ միջոց գտնի (գտնեմ)
գլուխը պայթել ― հոգնածությունից, մտահոգությունից և այլն գլխի ցավ զգալ
գլուխը պատեպատ տալ ― այս ու այն կողմն ընկնել, չարչարվել
գլուխը պպտեցնել մեկի ― մեկին հրապուրել, գերել
գլուխը վայր (վեր դնել) ― մեռնել
գլուխը վարել ― խաբել, մոլորության մեջ գցել, մոլորեցնել
գլուխը վրան լինել ― 1. կենդանի լինել։ 2. խելքը գլխին, ուշքը վրան լինել։ 3. իր բանն իմանալ, իր շահերը, օգուտը գիտակցել
գլուխը մի բանի տակ տալ ― համաձայնել մի բան անելու, հանձն առնել
գլուխը տալ ― մահ հանձն առնել
գլուխը տաքանալ ― 1. մի քիչ հարբել, խմելուց տրամադրությունը բարձրանալ։ 2. ընդհանրապես ոգևորվել։ 3. բորբոքվել, գրգռվել, հուզվել
գլուխը տաքացնել ― 1. որոշ չափով հարբեցնել, տրամադրությունը բարձրացնել։ 2. հոգեկան հավասարակշռությունից հանել, բորբոքել, գրգռել, հուզել։ 3. խմելով մի քիչ տրամադրել, մի քիչ հարբել
գլուխը (գլխով) թմբացնել ― գլխի շարժումով համաձայնության կամ անհամաձայնության նշան անել
գլուխը տրաքել ― 1. գլուխը ցավել, գլխացավ ունենալ։ 2. լարված մտածելուց, մտատանջությունից և այլն միտքը հոգնել
գլուխը տրաքվել ― գլուխը տրաքել
գլուխը ցավել ― 1. գլխի ցավ զգալ։ 2. իրեն փորձանքի, վտանգի ենթարկել
գլուխը ցավեցնել ― 1. գլխացավ առաջացնել։ 2. գլխացավանք պատճառել, հոգս, մտատանջություն պատճառել։ 3. ձանձրացնել, գլուխը տանել
գլուխը ուռչել, ուռցնել ― շատ ձանձրանալ, ձանձրացնել
գլուխը ուտել ― 1. մեկի մահվան պատճառ դառնալ կամ սպանել։ 2. փչացնել, վնասել։ 3. թախանձանքով ձանձրացնել
գլուխը քամի մտնել ― մի անիրագործելի, անսպասելի, խաբուսիկ միտք հղանալ
գլուխը քաշել մի բան ― մեծ ամանով, առանց բաժակի մեջ ածելու խմել
գլուխը քարը ― ինչ ուզում է թող անի, ես այլևս չեմ խառնվում
գլուխը քարով տալ ― շատ սխալ բան անել, հիմարություն անել
գլուխը քոր գալ ― իրեն ծեծելու, վնասելու և այլն առիթ տալ, դրդել
գլխի գցել ― 1. հասկացնել, բացատրել։ 2. տեղեկացնել, կռահել տալ
գլխի ընկնել ― 1. հասկանալ, ըմբռնել։ 2. կռահել, իմանալ
գլխի լինել ― հասկանալ, կռահել, տեղյակ լինել
գլխի հոգսը քաշել ― հոգալ, հոգ տանել
գլխի ճարը տեսնել ― 1. իր կարիքները հոգալ։ 2. փրկության միջոց, հնարք գտնել
գլխի մազից շատ, գլխի մազի չափ ― անթիվ անհամար
գլխի վրա ― 1. գլուխը դեպի ցած, գլխիվայր։ 2. նկատմամբ, վրա
գլխի վրա բերել ― 1. գետին գլորել, գցել։ 2. տապալել, կործանել
գլխի վրա գալ ― 1. գետին գլորվել, ընկնել։ 2. տապալվել, կործանվել
գլխի վրա տեղ ունենալ ― մեկի համար շատ պատվելի, հարգելի, սիրելի լինել, մեկի հարգանքին, ծառայությանը, հյուրընկալությանն արժանի լինել
գլխի վրա տնկվել ― 1. գլխի վայր ընկնել, գետին գլորվել։ 2. տապալվել, կործանվել
գլխի վրայով ― անտեսելով, հաշվի չառնելով
գլխի տակ փափուկ բարձ դնել ― խոստումներով, մեղմ խոսքերով մեկին գանգստացնել, հույսեր ներշնչել
գլխի տեր ― 1. տեր, տիրակալ, պետ, ինքնիշխան տիրակալ (հպատակների, կողմնակցիների համար)։ 2. ինքն իր գլխի տերը հանդիսացող, ինքնիշխան, ազատ (իր կամ յուր սեռականների հետ)։ 3. լավ, խելոք գլուխ ունեցող, շատ խելոք, խելամիտ։ 4. մարդ, տղամարդ, ամուսին (իր կնոջ համար)
գլխին անպակաս լինել ― գլխից անպակաս լինել
գլխին ավետարան կարդալ կամ գլխին գելի (գայլի) ավետարան կարդալ ― անօգուտ խրատնել կարդալ, մեկին զուր տեղը խրատներ տալ
գլխին բաղնիք սարքել ― խիստ նախատել, հանդիմանել, խայտառակել
գլխին բերել մի բան ― փորձանքների, չարչարանքների, վշտի և այլն ենթարկել
գլխին գալ մի բան ― 1. փորձանքի, դժբախտության և այլն հանդիպել, ձախորդության մեջ ընկնել։ 2. գլխին վեր գալ
գլխին գդալ դնել, կրել, լինել, ունենալ ― տղամարդ լինել, տղամարդ համարվել
գլխին դնել (օյին, փորձանք բառերի կամ հարցական դերանունների հետ) ― փորձանքի, դժբախտության, վտանգի ենթարկել
գլխին զարկել, խփել ― ազդելով հարբեցնել (ոգելից խմիչների մասին)
գլխին զոռ տալ ― անմիտ բաներ ասել, խելքին զոռ տալ
գլխին թափվել ― 1. մեկի մոտ հավաքվել, խռնվել։ 2. մեծ քանակությամբ ստացվել, բերվել
գլխին լվացքաջուր թափել ― անպատվել, նախատիքն տալ, խայտառակել
գլխին խաթա դառնալ, լինել ― գլխին փորձանք լինել
գլխին խաղ խաղալ, սարքել ― խորամանկությամբ մեկին դժվար կացության, փորձանքի, անախորժ դրության մեջ գցել
գլխին խռով անել ― չթողնել, որ մի բան հանգիստ վայելի, ձեռք բերածով ուրախանալը, երջանկանալը, վայելելը թունավորել
գլխին խփել ― գլխին տալ
գլխին կանգնել ― 1. հսկել, հսկողության տակ պահել։ 2. պաշտպան կանգնել, մեկի համար ամուր հենարան լինել։ 3. տիրանալ, պատրաստի բանին տեր կանգնել։ 4. անսպասելիորեն հայտնվել, վրա հասնել
գլխին կապել ― 1. խորամանությամբ, խաբեությամբ մեկին մի բան ընդունել տալ, վզին փաթաթել։ 2. տանը մնացած աղջիկը մեկին կնության տալ։ 3. ընդհանրապես ամուսնացնել։ 4. հոմանու կենակցել
գլխին նստել ― 1. մեկի վրա իշխող ազդեցություն ունենալ, մեկին լիովին իր ազդեցությամբ ենթարկել։ 2. գխլում նստել
գլխին շան լափ ածել, թափել, լցնել ― նախատել, հանդիմանություններով, ամոթանքով խայտառակել
գլխին շատ տաք ու պաղ անցնել ― գլխով շատ բան անցնել
գլխին սառը ջուր ածել, լցնել ― հույսերով ոգևորված մեկին հուսախաբ անել, հուսահատեցնել, հիասթափեցնել
գլխին սև անել ― ուրախությունը տրտմության փոխել, ուրախությունը վշտի վերածել
գլխին սև բերել ― վշտի, տանջանքի, սգի դատապարտել, վիշտ, տրտմություն, տանջանք պատճառել
գլխին վեր գալ ― 1. գլխին խփել։ 2. ճնշել, ճնշման տակ պահել
գլխին տալ ― 1. ողբալ, սգալ։ 2. զղջալ, դառնապես զղջալ, զղջումից դառն ապրումներ ունենալ
գլխին փափախ ունենալ ― 1. պատվի զգացումը ունենալ, նամուս ունենալ։ 2. տղամարդ, քաջ լինել, արիություն, խիզախություն ունենալ
գլխին փորձանք դառնալ ― դժվախտության, անախորժության, մտահոգության պատճառ դառնալ
գլխին փչել ― որևէ անխրախուսելի մտադրություն հղանալ
գլխին քամի փչել ― գլուխը քամի մտնել
գլխով անել ― 1. գլխի շարժումով որևէ բան հայտնել (կանչել, հաստատել դիմացինի ասածը, համաձայնություն արտահայտել և այլն)։ 2. գլխի շարժումով բարևել, ողջունել
գլխովն անցնել, անց կենալ ― շատ փորձությունների, փորձանքի ենթարկել
գլխովը շուռգալ, պտույտ գալ ― մեկի նկատմամբ արտակարգ հոգատար լինել, արտակարգ հոգատարություն ցուցաբերել, փայփայել
գլխից դուրս խոսել ― չիմացած, չհասկացած բաների մասին անմիտ կերպով խոսել, դատողություններ անել
գլխից դուրս չգալ ― սևեռուն միտք դառնալ, անդիմադրելի ցանկություն, որոշում լինել
գլխից դուրս տալ ― 1. անտեղի և անմիտ կերպով խոսել։ 2. բերանին եկածն ասել, անզուսպ կերպով խոսել։ 3. զառանցել, քնի կամ ջերմության մեջ խոսել։
գլխից հանել ― 1. գայթակղել, մոլորեցնել, հրապուրել։ 2. դեպի մի վատ բան մղել, առաջնորդել։ 3. հիշողությունից դուրս գցել, մոռացության տալ։ 4. մտքից հանել հրաժարվել
գլխից հետ (ժղ․) ― մինչև գլուխը
գլխից ձեռք վեր առնել, վերցնել, քաշել ― մահը աչքն առնել, մեռնելու վտանգից էլ չվախենալ, մի բան անելու, մի բան ձեռնարկելու համար
գլխից չհանել ― որևէ ցանկությունից, մտադրությունից, որոշումից ձեռ չքաշել, սևեռուն միտք դարձնել
գլխից ռադ անել ― 1. որևէ հնարքով մոտից հեռացնել մեկին, որ ձանձրույթ, անհանգստություն է պատճառում։ 2. անփութորեն, անխնամ ու հապճեպով կատարել մի բան, գլխառադ անել
գլխից վեր բան բռնել ― իր ուժերից, կարողություններից, իրավունքից վեր մի բան անել
գլխից ցանել ― գլխից ռադ անել
գլխում հուշ, ուշ չմնալ ― հիշողությունը ցափազանց թուլանալ, հիշողությունը կորցնել
գլխումը քամի դառնալ ― 1. միամիտ, դյուրահավատ լինել։ 2. խելքը բան չկտրել, տհաս լինել
գլխում այբ կամ այբի կտոր չլինել ― անգրագետ, տգետ լինել
գլխումը նստել ― 1. հասկանալ, ըմբռբել։ 2. սևեռուն միտք, ցանկություն դառնալ, գլխից դուրս չգալ
գլխումը տեղավորել ― 1. հասկացնել, ըմբռնել տալ։ 2. սովորեցնել
գլխումը տեղավորվել ― 1. յուրացնել, ըմբռնել, հասկանալ։ 2. որևէ բան մտքով հնարավոր համարել, որևէ բանի իսկությունը արդարությունը և այլն ընդունելի համարել
մի գլուխ ― շարունակ, անընդհատ
գլխումը նստեցնել ― լավ հասկացնել, ըմբռնել տալ
գլուխը խոթել ― միջամտել
գլուխը խաշել ― սպանել
գլուխը լոլել, լոլոզել ― խաբել
գլուխը թաս կոխել ― հարկադրել
գլուխը թլսորել (թլսմորել) ― խաբել
գլուխը կլայեկել, կլեկել ― խաբել
գլուխը հողել, կրել ― թաղել
գլուխը ջուր տաքացնել ― ամուսնանալ
գլուխը քոլոզ դնել, քոլոմստել ― խաբել
գլխին իշխանություն բանեցնել, գլխին իրավունք բանեցնել ― իշխել, բռնանալ
գլխին հատիկ ծեծել ― տանջել
գլխին պոպոք կոտրել ― տանջել
գլխին վայ տալ ― ողբալ

Թարգմանություններ
անգլերեն՝ chapter, head, topping հունարեն՝ գերմաներեն՝ դանիերեն՝ իսպաներեն՝ իտալերեն՝ հոլանդերեն՝ շվեդերեն՝ պորտուգալերեն՝ ռուսերեն՝ голова (ru) ‎(golova), верх (ru) ‎(verx), вершина (ru) ‎(veršina), начало (ru) ‎(načalo), глава (ru) ‎(glava), человек (ru) ‎(čelovek) վրացերեն՝ ֆրանսերեն՝

Ածական

Թարգմանություններ
անգլերեն՝ հունարեն՝ գերմաներեն՝ դանիերեն՝ իսպաներեն՝ իտալերեն՝ հոլանդերեն՝ շվեդերեն՝ պորտուգալերեն՝ ռուսերեն՝ опытный (ru) ‎(opytnyj) վրացերեն՝ ֆրանսերեն՝

Աղբյուրներ

Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։

Վիքիպեդիայում հոդված կա հետևյալ թեմայով՝ Գլուխ: