ճակատ

Հայերեն

• ՄՀԱ՝ [t͡ʃɑˈkɑt]

մարդու ճակատ

Դասական ուղղագրութեամբ՝ ճակատ

վանկեր՝ ճա•կատ 

ճակատ1

Ստուգաբանություն

Փոխառություն իրանական աղբյուրից՝ սողդերեն čakāt «ճակատ», միջին պարսկերեն *čakāt «գագաթ»։

Գոյական

1. մարդու կամ կենդանիների գլխի առջևի, աչքերից վեր գտնվող մասը
2. առարկայի առջևի կենտրոնական մասը (փխբ․)
3. թշնամու դիմացը գտնվող զորական միավորի դասավորության առջևի գիծը, տարածությունը (փխբ․) (ռազմ․)
4. պետական կամ հասարակական գործունեության որևէ բնագավառ, ասպարեզ, ոլորտ ◆ Գաղափարական ճակատի աշխատողներ։ (փխբ․)
5. որևէ բանի կողմնակիցների ընդհանուր միավորում, համախմբում որևէ նպատակի իրականացման համար ◆ Խաղաղության կողմանակիցների ճակատ: (փխբ․)
6. գրքի, թերթի և այլն առաջի երեսի վերին մասը, որտեղ գրվում է վերնագիրը կամ թերթի (հանդեսի և այլն) անունը (տպգր.)
7. շենքի առջևի, դեպի փողոց նայող կողմը (ճրտրպ․)
8. չորսուի կամ գերանի կտրվածք (շին.)
9. որևէ բանի լայնական մակերեսը, լայնական նիստ (տեխ․)
10. գիտուն, խորամիտ մարդ (խսկց․)
11. գլուխ, խելք (խսկց․)
12. գործիական հոլով՝ ճակատով՝ համարձակ, անվեհեր (փխբ․)
13. (մրմն․) շարքի այն կողմն է, ուր ուղղված են դեմքով պարապողները, և աջ թևը աջից է
14. (պաշտանվ․) մարտակարգի դիմային (դեպի հակառակորդն ուղղված) կողմը
15. (ռազմ․) երկու հակամարտող կողմերի շփման գիծը

Հոմանիշներ

1. ճակատամաս (մարդու, կենդանու երեսի վերևի մասը)
2. տե՛ս ճակտոն
3. տե՛ս խորագիր
4. տե՛ս ռազմաճակատ, ռազմադաշտ
5. տե՛ս ճակատամարտ

Արտահայտություններ

1. ճակատ բռնել
   1. նույնն է՝ ճակատ կազմել
   2. դիրք, տեղ գրավել, դեր խաղալ
2. ճակատ կազմել
   1. կռվի, պատերազմական գործողությունների պատրաստվել
   2. կռվի ելնել
   3. ճակատային գծում դասավորվել
   4. միավորվել, համախմբվել
3. ճակատ հարդարել - նույնն է՝ ճակատ կազմել (հնց․)
4. ճակատ ճակատի - իրար դիմաց
5. ճակատը բաց
   1. համարձակ
   2. ազնիվ, շիտակ, պարզերես
6. ճակատը մուր քսել - զրպարտել, անվանարկել
7. ճակատը պինդ
   1. կամակոր
   2. աներես
   3. պնդաճակատ
8. ճակատի գիր
   1. ճակատագիր
   2. ճակատի և գանգի ոսկորներն իրար միացնող կարանը
9. ճակատի տեղ - ռազմաճակատ
10. ճակատին ասել - մեկի ներկայությամբ, երեսին ասել (նախատական, քննադատական խոսք)
11. ճակատին գրված լինել, գրվել - նախասահմանված լինել, նախասահմանվել
12. ճակատ մտնել - կռվել, կռվի ելենել
13. ճակտա բռնել, ճակատ կազմել
    1. տե՛ս դիրքավորվել
    2. տե՛ս միավորովել
14. ճակատ ճակատի - դեմ դիմաց, հանդիման (իրար դիմաց)
15. ճակատ ճակատի դիպչել, ճակատ ճակատի զարկել - տե՛ս ընդհարվել
16. ճակատ մտնել, ճակատ տալ - տե՛ս կռվել, պատերազմել
17. ճակատ առ ճակատ - տե՛ս դեմ դիմաց, հանդիման
18. ճակատը առնել - տե՛ս հանձառել
19. ճակատը արև ծագել - տե՛ս հաջողել
20. ճակատը բաց
    1. տե՛ս համարձակ, աներկյուղ
    2. տե՛ս ազնիվ, շիտակ
    3. տե՛ս պարզերես
    4. տե՛ս բացահայտ
21. ճակատը դեմ անել, ճակատը դեմ տալ
    1. տե՛ս ընդդիմանալ
    2. տե՛ս համառել
22. ճակատը կնճռել, ճակատը կնճռոտել
    1. տե՛ս բարկանալ
    2. տե՛ս մռայլվել, մտահոգվել
23. ճակատը կտրված - տե՛ս անամոթ, անպատակ
24. ճակատը համբուրել - տե՛ս գովել, գովաբանել
25. ճակատը ճմռել - տե՛ս խորհել
26. ճակատը մուր քսել - տե՛ս զրպատել, անվանարկել
27. ճակատը շփել - տե՛ս կշռադատել, խորհել, մտածել
28. ճակատը չափել, ճակատը պաչել - տե՛ս գովել, գովաբանել
29. ճակատը պարզ
    1. տե՛ս համարձակ
    2. տե՛ս ազնիվ, պարզերես
30. ճակատը պարզ անել - տե՛ս արդարացնել
31. ճակատը պինդ
    1. տե՛ս կամակոր, համառ
    2. տե՛ս պնդաճակատ
    3. տե՛ս աներես
32. ճակատը ցած - տե՛ս ընկճված, վհատ
33. ճակատի գիր - տե՛ս ճակատագիր
34. ճակատին գրած, ճակատին գրված - տե՛ս սահմանված
35. ճակատին գրված լինել - տե՛ս նախասահմանվել
36. ճակատին խփել, ճակատին կպցնել - տե՛ս ճշմարտախոսել
37. ճակատին սև գիր գրել - տե՛ս դժբախտացնել
38. ճակատին սև գիր գրված - տե՛ս դժբախտ
39. ճակատից այն կողմ չտեսնել - տե՛ս նեղմիտ
40. ճակատով մարդ
    1. տե՛ս համարձակ, աներկյուղ
    2. տե՛ս պարզերես
    3. տե՛ս ազնիվ, շիտակ
    4. տե՛ս բացահայտ

Թարգմանություններ
անգլերեն՝ front, facade, forhead գերմաներեն՝ front դանիերեն՝ թուրքերեն՝ իսպաներեն՝ իտալերեն՝ հոլանդերեն՝ հունարեն՝ շվեդերեն՝ պորտուգալերեն՝ ռուսերեն՝ лоб (ru) ‎(lob), чело (ru) ‎(čelo), фасад (ru) ‎(fasad), фронт (ru) ‎(front) վրացերեն՝ ֆրանսերեն՝

ճակատ2

Ստուգաբանություն

Փոխառություն, բայց բուն աղբյուրը հավաստված չէ։

Գոյական

1. աշնանացան ցորեն

Աղբյուրներ

• Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
• Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
• Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։

• Կ․ Կ․ Բաբայան, Մարմնամարզական տերմինների տեղեկատու բառարան («Հայաստան» հրատարակչություն), Երևան, 1985 — 184 էջ։
• Դ․Ս․ Չիլինգարյան, Ե․Լ․ Երզնկյան, Պաշտպանական-անվտանգային տերմինների հայերեն-ռուսերեն-անգլերեն բացատրական բառարան, Գյումրի, «ՀՀ ՊՆ ռազմավարական հետազոտությունների ինստիտուտ», 2015 — 1196 էջ։
• Ս․ Գասարջյան, Ճարտարապետական և շինարարական տերմինների ռուս-հայերեն և հայ-ռուսերեն բացատրական բառարան, Երևան, 2007 — 572 էջ։
• Արծրուն Խանջյան, Ռազմական տերմինների անգլերեն-հայերեն համառոտ բացատրական բառարան, Երևան, 2009 — 39 էջ։