Բնիկ հնդեվրոպական՝ *k՛ēi-ro-` *k՛ēi- «պառկել» արմատից. հմմտ. հայերեն սիղեղ, լատվիերեն siēva «կին»։
Գոյական
- գորովանքի՝ կապվածության խոր զգացում մեկի՝ մի բանի նկատմամբ ◆ Մայրական՝ եղբայրական Սեր:
- հակառակ սեռի ներկայացոլցչի նկատմամբ տածվող բուռն զգացմունք՝ ձգտում ◆ Ով սեր ունի, յար էլ ունի (Ավետիք Իսահակյան)
- սիրային հարաբերություն՝ կապ ◆ Երկար տարիներ նրանք իրենց սերը գաղտնի էին պանում, բայց մի օր բացվեց։
- համակրանքի՝ հարգանքի զգացմունք մեկի նկատմամբ ◆ Իր մեղմ բնավորությամբ, հոգատարությամբ ու ազնվությամբ նա անմիջապես շահեց նոր միջավայրի սերը:
- հետաքրքրություն, որևէ բանի հակում, ձգտում ◆ Երաժշտության՝ արվեստի սեր:
- սիրելի անձ ◆ Խանդում է իմ սերը, ձեռքով է անում ինձ (Գևորգ Էմին)
- որևէ բանի մոլություն, որևէ բանով տարվելը ◆ Արկածների՝ կերուխումի սեր:
- միմյանց նկատմամբ ունեցած համերաշխ ու բարեկամական հարաբերություն՝ վերաբերմունք ◆ Կա մեծ ա զվարթ, իմաստուն մի ուժ, որ մութն աշխարհքից տանում է մարդուն դեպի լույս աշխարհ, սեր, եղբայրություն Հովհաննես Թումանյան
- գործածվում է որպես փաղաքշական-մտերմական կոչական բառ սիրելի անձին դիմելու համար ◆ Եթե նույնիսկ, սեր իմ քնքուշ, դու հեռանաս ինձանից հավետ, միևնույն է, դու մշտապես կապրես ինձ տետ (Չեխ և սլովակ բանաստեղծներ)։
Ածական
- սիրելի, սիրասուն ◆ Ուր կժպտա սեր աղջիկը աննման (Ավետիք Իսահակյան)
- սիրով, համերաշխ, բարեկամ ◆ -Ես ասում եմ, բոլորս պետք է սեր միաբան լինենք (Ակսել Բակունց)
Մակբայ
- (գործիական հոլով սիրով) միմյանց նկատմամբ սեր ու բարեկամական զգացմունք տածելով
- հոժարությամբ, պատրաստակամությամբ, հաճույքով
-
- գորով, խանդաղատանք, սիրելություն, (հզվդ․)
- սիրահարություն, սիրահարվածություն, սրտի կրակ, սրտի վարդ
- համակրանք, ամակրություն,
- տարփ, տռիփ, տարփանք, տռփանք,
- տե՛ս սիրեցյալ
- տե՛ս հետաքրքրություն, հակում
- տե՛ս մոլուցք
- սեր
-
- գորով
- հրայք
-
- տարփ
- տարփանք
- տռիփ
- տռփանք
- կիրք
- խանդաղատանք
- արգահատանք
- աղապատանք
- տե՛ս համերաշխություն, միաբանություն
- տե՛ս սիրելի, սիրասուն
-
-
Դասական ուղղագրութեամբ՝ սեր
Բնիկ հնդեվրոպական՝ *k'er- «աճել, աճեցնել, սնել» արմատից. հմմտ. հայերեն սերմ(ն), սերտ, սեռն «խիտ», լատիներեն crescō «աճել»։
Գոյական
- սերունդ, ցեղ, սեռ
-
-
-
-
- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։
- Խմբագրությամբ Ի․ Ս․ Կոնի, Բարոյագիտական բառարան, Երևան, ««Հայաստան» հրատարակչություն», 1985 — 200 էջ։
- Սերգեյ Ավագյան, Հայերեն-անգլերեն-ռուսերեն խոհարարական բացատրական բառարան, Երևան, «ԴԱԼԼ», 2009 — 240 էջ։
|