Հայերեն
Դասական ուղղագրութեամբ՝ մռայլ
վանկեր՝ մ(ը)•ռայլ
Ստուգաբանություն
խմբագրել
Բնիկ հնդեվրոպական՝ *mŗ-no- (*mer-) «առկայծել» արմատից. հմմտ. հայերեն մայր, մառն (*mr-io-), հունարեն μορτός «մթին, մթագույն», հին սլավոներեն mryj «մշուշոտ, մռայլ», merknoti «մթնել»։
Ածական
- միգապատ, միգամած, ամպամած ◆ Մռայլ եղանակ։
- մութ, մթին, խավար ◆ Մռայլ գիշեր՝ զնդան։
- մութ գույնի, գորշ, սև ◆ Մռայլ զգեստավորում՝ գույներ։
- ճնշող տպավորություն՝ տրամադրություն ստեղծող՝ առաջացնող ◆ Կիրճի մռայլ առանձնության մեջ նա մի տեսակ երկյուղ Էր կրում։
- անհրապույր, ոչ զվարթ, ոչ պայծառ ◆ Սենյակի մռայլ անշքությունը լքվածության մասին Էր վկայում։
- ծանր, անհեռանկար ◆ Օրերում այս մռայլ ու՞մ ապավինեմ փրկության համար (Ազատ Վշտունի)
- (փխբ․) տխուր, անուրախ, թախծոտ ◆ Մռայլ Էր Մազեպան (Ալեքսանդր Պուշկին)
- (փխբ․) տխրությամբ՝ վշտով համակված ◆ Մռայլ մտքեր՝ մտորումներ։
- (փխբ․) տխրություն՝ վիշտ՝ թախիծ արտահայտող ◆ Մռայլ հայացք՝ աչքեր։
- (փխբ․) խոժոռ, անբարեհամբույր, անուրախ և խիստ ◆ Մռայլ տեսք՝ դեմք։
- (փխբ․) չարագուշակ, չարագույժ ◆ Ամեն ինչ ամենավճռական կերպով խոսում էր այդ պլանի դեմ, թույլտվության բացակայությունր, մեր խմբի սակավաթիվ լինելը, լեռան մռայլ համբավը։ (Տենցինգ)
- ամպամած, ամպոտ, ամպամած, միգամած, միգապատ, միգոտ, թխպամած, թխպոտ
- մութ, մթին, մթամած, մթնամած, խավար, խավարամած, խավարուն
- գորշագույն, գորշերանգ, գորշաթույր, գորշավուն, մոխրագույն, մողոշիկ
- անհրապույր, անշուք
- տե՛ս սև
- տե՛ս անհրապույր
- տե՛ս անհեռանկար
- տխուր, տրտում, թախծոտ, մելամաղձոտ, անուրախ, անտրամադիր, անխինդ, անժպիտ, անժպտերես, անզվարթ, մռայլոտ, անծիծաղ, անմխիթար, վշտահար, վշտոտ, տխրուն, տխրունակ, տխրունի, մռայլասիրտ, մահամռայլ, (բնստ․), (ժղ․) անխնդուն, (գվռ․) մախսակաթ, մալուլ, սրտամեռ, լերդող, լերդոր, տմնուկ, տխուր-տրտուն, մրուրմճուճ, երեսկախ , թևերը կախ, երեսը կախ, քիթը կախ, մռութը կախ, սև ուրբաթի պես, սրտին դանակ տաս՝ կաթի(լ)
- թշվառ, խեղճ, ողորմելի, չարքաշ, թշվառական, դժբախտ, անբախտ, տարաբախտ, չարաբախտ, ապերջանիկ, տառապյալ, հեգ, (հզվդ․) հիգական, չքավոր, աղքատ, տնանկ, դժվարակյանք, դժվարակենցաղ, չարակյաց, խեղճ ու կրակ, (բրբ․) հալական, հողգլուխ, ճարկտրած, փինատ, փեք, գեր ու գերբ, գեր ու եսիր
- վատաբախտ, ապաբախտ, քամբախտ, (հզվդ․) դժվարաբախտ]], եղերաբախտ, չարաբաստիկ, վատաբախտիկ, վատաբաստիկ, վատախտարակ, (բրբ․) սևաբախտ, սևօրիկ, զրաբախտ, չարաշուք, աղետաբեր, ձախորդ
- չունևոր, ընչազուրկ, անինչ, կարոտ, կարոտյալ, կարիքավոր, (հնց․) աբիոն, աղկաղկ, անստացիկ, անստացիչ, անքար, խարվակ, չքոտի, փանաքի, վատուկ, (բրբ․) անկուտ, անկուտի, ձեռքը դատարկ, ձեռքը կարճ, ձեռքը պակաս, տակը դատարկ, մորից մերկ, մորե մերկ, ավուր հացի կարոտ
- թախծուկ, թախծավոր
- տե՛ս խոժոռ
- տե՛ս չարագուշակ, չարագույժ
Արտահայտություններ
խմբագրել
Գոյական
- (փխնն․) տխրություն, թախիծ
- տե՛ս տխրություն, թախիծ
- տե՛ս մշուշ
Արտահայտություններ
խմբագրել
- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։
